Μουσείο Βορρέ
Πάροδος Διαδ. Κων/νου 1, Παιανία, Αττική, 210-6642520, 210-6644771
Το Μουσείο Βορρέ αποτελείται από ένα συγκρότημα κτιρίων, κήπων και αυλών, σε έκταση 18 στρεμμάτων και έχει δωριθεί στο ελληνικό κράτος από την οικογένεια Βορρέ, υπό τη μορφή καλλιτεχνικού και πολιτιστικού ιδρύματος.
Το Μουσείο
Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης περιλαμβάνει δείγματα της εικαστικής δημιουργίας,
μετά το 1950, πεντακοσίων περίπου Ελλήνων ζωγράφων και γλυπτών.
Την εποχή της
συγκρότησης του μουσείου η σύγχρονη παραγωγή γνωρίζει πραγματικά μια μεγάλη
άνθηση και τίθενται τα θεμέλια για νέες θεωρήσεις και νέες εκφραστικές
προοπτικές. Η γενιά που είχε δώσει δείγματα γραφής πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο, η γενιά που πλάστηκε στη δεκαετία του 30-40 με τους ζωγράφους Γιάννη
Μόραλη, Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, Νίκο Εγγονόπουλο, Γιάννη Σπυρόπουλο, Αλέκο
Κοντόπουλο, Γιάννη Τσαρούχη, Διαμαντή Διαμαντόπουλο και άλλους πολλούς, είχε
πια σταθεροποιήσει τη γραφή της και βάδιζε το δρόμο της ωριμότητας έχοντας
διαμορφώσει τη φυσιογνωμία που διατήρησε ως το τέλος. Στην αντίστοιχη αίθουσα
του Μουσείου ο επισκέπτης παίρνει μια εικόνα από τη συγχώνευση παραδοσιακών και
δυτικοευρωπαϊκών προσανατολισμών που επιχειρήθηκε από τους ζωγράφους της εποχής
αυτής, οι οποίοι καλλιέργησαν τόσο την παραστατική τέχνη με πολλές αναφορές
στην ελληνική παράδοση, όσο και τις σύγχρονες αφηρημένες εκφράσεις. Παρόλα αυτά
τα έργα μοιάζουν να έχουν συνοχή και εσωτερική διεργασία, καθώς στο σημείο αυτό
έφθασε ο καθένας μέσα από την προσωπική του ανέλιξη αλλά και από τις κοινές
καταβολές και στόχους.
Την ίδια εποχή
ανδρώθηκε και η γενιά του 60, που διαπλασμένη στη Γαλλία πέρασε μέσα από τους
σύγχρονους πειραματισμούς όπως της χειρονομιακής και αφηρημένης τέχνης, της
εξπρεσιονιστικής ελευθερίας, της υπερρεαλιστικής έκφρασης, των
κονστρουκτιβιστικών τάσεων, του κολλάζ και των φωτοτεχνικών κατασκευών, για να
καταλήξει σε έργα που μαρτυρούν ότι απ’ όλα αυτά κερδήθηκε η σύγχρονη οπτική
γωνία.
Οι καλλιτέχνες
Κώστας Τσόκλης, Χρίστος Καράς, Δημήτρης Μυταράς, Αλέκος Φασιανός, Βλάσης
Κανιάρης, Νίκος Κεσσανλής, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Γιάννης Γαΐτης, Παύλος,
Χρήστος Σαρακατσιανός, Σωτήρης Σόρογκας και πολλοί άλλοι που δημιούργησαν αυτή
την εποχή είναι σε γενικές γραμμές εκφραστές ενός σύγχρονου πνεύματος. Όλες
αυτές οι σύγχρονες προτάσεις της ελληνικής εικαστικής δημιουργίας
αντιπροσωπεύονται στο Μουσείο Βορρέ χωρίς να είναι δυνατόν να απαριθμηθούν όλοι
οι δημιουργοί των οποίων έργα εκτίθενται στους χώρους του.
Εκείνο που
πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα είναι ότι η καλλιτεχνική αυτή δημιουργία έρχεται
σε συνομιλία και με τους Έλληνες ζωγράφους της διασποράς, που ρίζωσαν και
διακρίθηκαν σε άλλες χώρες. Ο ιδρυτής του Μουσείου Βορρέ, διορατικός και
διεθνιστής και με άσβεστη την πεποίθηση ότι ο ελληνικός πολιτισμός
χαρακτηρίζεται από την αρχαιότητα ακόμη από την οικουμενικότητά του, έστρεψε
εγκαίρως το βλέμμα του στη συλλογή έργων και αυτών των αναπόσπαστων από το ελληνικό
γίγνεσθαι δημιουργών. Έτσι δεν λείπουν έργα των πρωτοπόρων της εικαστικής
παραγωγής του 20ού αιώνα, Θόδωρου Στάμου, Λουκά Σαμαρά, Γιάννη Κουνέλη, Χρύσας,
Μάριου Πράσινου, Δέσπως Μαγκώνη, Παύλου Γιοβανόπουλου, Jean Xceron και άλλων πολλών.
Ακόμα
παρουσιάζεται η δημιουργία νεώτερων ζωγράφων αρχίζοντας από τη γενιά
Μπότσογλου, Ψυχοπαίδη, Σάμιου, Θεοφυλακτόπουλου, Δρούγκα και άλλων και
φτάνοντας ως τους πιο σύγχρονους Αδαμάκο, Γκολφίνο, Κόττη, Μορταράκο, δίνοντας
έτσι μια ολοκληρωμένη εικόνα για την τέχνη του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.
Στην προσπάθεια
για τη δημιουργία ενός μεγάλου αντιπροσωπευτικού συνόλου με όλες τις τάσεις
γέμισαν οι εξωτερικοί χώροι με γλυπτικές δημιουργίες, που αποδεικνύουν τη
χειραφέτηση της ελληνικής γλυπτικής μέσα από παλιά και νέα υλικά και τεχνικές.
Έτσι έργα των Ζογγολόπουλου, Λουκόπουλου, Απέργη, Μυλωνά, Κουλεντιανού,
Μουστάκα, Παρμακέλη, Παπαγιάννη, Σκλάβου, Τάκη, Θόδωρου, Μιχαλέα, Καλακαλά και
άλλων, εκτός από τις δικές τους προσωπικές λύσεις αποδεικνύουν και τη σύνδεσή
τους με τη διεθνή τέχνη όπου πολλές φορές τάσσονται στην πρωτοπορία. Ακολουθούν
όμως και πολύ νεώτεροι όπως οι Λάππας, Γυπαράκης, Δικέφαλος, Σαραντοπούλου,
Πετρίδης, Γιάννακας, που πειραματίζονται με πάσης φύσεως υλικά μέσα σ’ ένα
πνεύμα νεωτεριστικό για τη μορφή της γλυπτικής και τους εκφραστικούς της
τρόπους.
Το Μουσείο Βορρέ
περιλαμβάνει επίσης χαρακτηριστικά δείγματα συνθέσεων που δημιουργήθηκαν με τη
χρησιμοποίηση του φωτός, του ήχου και της κίνησης μέσα στη μοντέρνα διευρυμένη
έννοια του εικαστικού αντικειμένου. Στον τομέα αυτό οι Μπουτέας, Χρύσα,
Τσιριγκούλης και άλλοι αποδεικνύουν την ενσωμάτωση στην τέχνη της σύγχρονης
τεχνολογίας και των υλικών που παράγει σήμερα η καταναλωτική κοινωνία.
Το τμήμα που ονομάζεται «Πυργί» αποτελείται από ένα συγκρότημα δύο παραδοσιακών χωριάτικων σπιτιών, τα υπολείμματα ενός στάβλου και ένα παλαιό πατητήρι από την εποχή της Τουρκοκρατίας στις αρχές του 19ου αιώνα. Τα εκθέματα στο Πυργί είναι κυρίως ελληνικά λαϊκά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, σπάνια έπιπλα, λαϊκά χαλιά, χωριάτικες γούρνες, κιούπια, μυλόπετρες, στόμια πηγαδιών, κεραμικά, ελαιογραφίες και γκραβούρες που απεικονίζουν ιστορικά γεγονότα της νεότερης Ελλάδας, καθώς και διάφορα σημαντικά αρχαία ευρήματα.
