«Τα
Εικαστικά στο σχολείο μας»
Άρθρο στην Περιοδική Έκδοση του 15ου Γυμνασίου
Περιστερίου «Κωστής Παλαμάς»
Οι Times του 15
Τεύχος
5ο - Σχολικό Έτος 2012-2013
Το γνωμικό «Η εικόνα μιλάει όσο χίλιες λέξεις», με
το οποίο ξεκινάει και το βιβλίο των Εικαστικών της Γ΄ Γυμνασίου, ορίζει τη
σημασία της Εικόνας στο σύγχρονο πολιτισμό και κατ’ επέκταση του μαθήματος των
Εικαστικών στην εκπαίδευση.
Οι μικροί μαθητές μας, που έρχονται από το
Δημοτικό, έχουν ασχοληθεί άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο με τα
«Καλλιτεχνικά», είτε όταν αυτό συνοδεύει γραπτές εργασίες τους σε άλλα μαθήματα
είτε όταν, όσοι τυχεροί έχουν για το μάθημα των Εικαστικών τον ειδικό
εκπαιδευτικό-καλλιτέχνη, εκπαιδεύονται σε θέματα τέχνης και δημιουργούν τα δικά
τους καλλιτεχνικά έργα.
Στο Γυμνάσιο η καλλιτεχνική παιδεία περιορίζεται
σε δύο διδακτικές ώρες την εβδομάδα, υπό τον τίτλο Αισθητική Αγωγή και αφορά τα
Εικαστικά και τη Μουσική. Με τη σταδιακή συγγραφή και έκδοση βιβλίων (από το
2007) για τα Εικαστικά -και τη Μουσική- σε κάθε τάξη του Γυμνασίου, έχουμε
πλέον τα δομικά στοιχεία στα οποία θα πρέπει να στηρίζεται η εκπαιδευτική
διαδικασία ώστε να αναμένουμε τα ανάλογα αποτελέσματα. Το όφελος αυτό
μετριάζεται από το λίγο χρόνο που έχει δοθεί στο μάθημά μας: μία διδακτική ώρα
την εβδομάδα, που τις περισσότερες φορές είναι τις τελευταίες «μειωμένες» ώρες,
που κι αυτές χάνονται αρκετές φορές λόγω εκδρομών, εορτών ή αργιών! Επίσης, η
έλλειψη εργαστηρίου, δηλαδή ειδικής
τάξης για τα Εικαστικά με πάγκους εργασίας, ντουλάπια αποθήκευσης υλικών και
εργασιών, νεροχύτη με βρύση κ.τ.λ., δε διευκολύνει την εκπαιδευτική διαδικασία,
δηλαδή οι μαθητές καλούνται να μεταφέρουν κάθε φορά τα υλικά και τα έργα τους
από το σπίτι, να ετοιμάζονται για το μάθημά μας αμέσως μετά από ένα άλλο -καθώς
πολλές φορές δε μεσολαβεί διάλειμμα- και στο τέλος πάλι να τα μαζεύουν
βιαστικά!
Θεωρώ πως οι μαθητές που ανταποκρίνονται σε αυτή
τη διαδικασία -και είναι η μεγάλη πλειοψηφία- αξίζουν συγχαρητήρια. Το σχολείο
βέβαια οφείλει να στηρίξει περαιτέρω τους μαθητές αυτούς αλλά και όλους και να
χορηγεί κάθε δυνατή βοήθεια, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αντιξοότητες που
ανέφερα.
Στο κλίμα λοιπόν αυτό και σε σχέση με τις
κοινωνικές συνθήκες που άλλαξαν άρδην μέσα σε δυο-τρία χρόνια, συνεχίζω να
υποστηρίζω την καλλιτεχνική παιδεία, να εργάζομαι επίμονα με τους μαθητές και
να θεωρώ τα αποτελέσματα σημαντικά όσο και αξιοπρόσεκτα:
1.Ο μέσος όρος των μαθητών ως προς τη συμμετοχή
και το παραγόμενο έργο είναι ικανοποιητικός αλλά σηκώνει βελτίωση, κυρίως
σχετικά με τα έργα. Ενώ η πλειοψηφία της τάξης συμμετέχει και εργάζεται στο
μάθημα, πολλοί δεν ολοκληρώνουν τις εργασίες στο σπίτι τους. Προσπαθώ να
καταλάβουν ότι η ολοκλήρωση κάθε πράγματος που κάνουμε είναι αυτή που μας δίνει
την ικανοποίηση και ότι η περαιτέρω
ενασχόληση με τα Εικαστικά μας μαθαίνει να ασχολούμαστε και με άλλα πράγματα
-εκτός των καθιερωμένων- εμπλουτίζει τη ζωή και παράλληλα εφοδιάζει την
ενηλικίωσή μας με ωραίες συνήθειες.
2.Κάθε χρόνο έχουμε εξαιρετικά και πολλά «ταλέντα»
που με τη συνεργασία μας εξελίσσονται -ίσως και να βρουν αργότερα το δρόμο τους
σε κάποιον καλλιτεχνικό τομέα- αλλά ανεβάζουν και το επίπεδο όλης της τάξης.
3.Υπάρχουν μαθητές που ενώ έχουν ιδιαίτερη έφεση,
δε μαθαίνουν να συνεργάζονται, οπότε το
μάθημά μας τους αφήνει απαθείς και τους κάνει και λίγο αντιδραστικούς, ίσως
βλέπουν την «καλλιτεχνική φύση» τους με υπεροψία! Ομολογώ ότι η υπεροψία αυτή
με παγώνει, αφού πιστεύω πως ο καλλιτέχνης χρειάζεται την ταπεινότητα που τον
βοηθάει να μαθαίνει, να πειραματίζεται και να εξελίσσεται αέναα, πόσο μάλλον
ένας μαθητής!
4.Μερικά παιδιά δυσκολεύονται να ανταποκριθούν
στις απαιτήσεις του μαθήματος, είτε γιατί έχουν δυσκολία στο συγκεκριμένο
αντικείμενο, είτε γιατί νομίζουν ότι έχουν δυσκολία, οπότε φοβούνται-ντρέπονται
την κριτική των άλλων. Παρ’ ότι δεν είναι πολλά αυτά τα παιδιά, συχνά
δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα, γιατί καθώς «δεν έχουν τι να κάνουν» ενοχλούν. Ο
σημαντικός Γερμανός καλλιτέχνης Τζόζεφ Μπόις έχει πει «Όλοι μπορούν να είναι
καλλιτέχνες» και αυτό λέω κι εγώ στους μαθητές. Στην τάξη βρισκόμαστε για να
εργαστούμε, να συνεργαστούμε, να μάθουμε και να απολαύσουμε το χρόνο που
δίνουμε από την ψυχή μας.
5.Αυτοαξιολογώντας την προσπάθειά μου θα αναφερθώ
σε δύο στοιχεία που προκύπτουν ως μειονεκτήματα. Μέσα στα 22 χρόνια που
εργάζομαι στην Εκπαίδευση οι μαθητές μου είναι από 250 μέχρι 450 παιδιά κάθε
χρόνο (δύο ή τρία σχολεία). Φαίνεται πως «ο εγκέφαλός μου» απώθησε τη διεργασία
του να μαθαίνω τα ονόματά τους, οπότε δεν τους απευθύνομαι με αυτά, παρ’ ότι
γνωρίζω πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτούς! Αλλά μπορεί να μην ξέρω το όνομά τους,
μαθαίνω όμως την ταυτότητά τους και γνωρίζω και συγκρατώ την καλλιτεχνική τους
φύση και προσφορά και αυτό τουλάχιστον το γνωρίζουν. Υπάρχουν πλέον περιπτώσεις
μαθητών που δε συμμετέχουν στο μάθημά μας γιατί δεν έχουν την οικονομική
ευχέρεια να αγοράσουν τα υλικά που χρειάζονται. Η αλήθεια είναι, πως δεν έχω
καταστήσει σαφές από την αρχή στους μαθητές, ότι το όποιο τέτοιο πρόβλημα
μπορεί να το λύσει το σχολείο και κατά τη διάρκεια δε μου δίνεται η δυνατότητα
να αντιληφθώ ποιοι έχουν αυτό το πρόβλημα. Επειδή ίσως και να μεγαλώσει αυτό το
πρόβλημα, στο μέλλον σκοπεύω να δώσω τη σημασία που χρειάζεται.
Δεν μπορώ παρά να ευχαριστήσω όλα τα παιδιά για τη
συνεργασία τους και τις δημιουργικές ώρες που μοιραστήκαμε εφέτος.
Αποχαιρετώντας τους μαθητές της Γ΄ τάξης μαζί με
τις εγκάρδιες ευχές μου για το μέλλον τους, εύχομαι η αισθητική να είναι
παρούσα στην ζωή τους και να αναζητούν πάντα δημιουργικές διεξόδους.
