Διαγωνισμός Ζωγραφικής με
θέμα: «Ζωγραφίζοντας την Ρωσία»
Στο πλαίσιο της διεξαγωγής του Έτους Τουρισμού «Ελλάδα-Ρωσία, 2017-2018»,
το Υπουργείο Παιδείας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, προκήρυξε
Διαγωνισμό Ζωγραφικής με θέμα «Ζωγραφίζοντας την Ρωσία». Ο Διαγωνισμός
απευθύνεται στους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ΄ τάξης των Γυμνασίων της
Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας, οι οποίοι καλούνται να
δημιουργήσουν Εικαστικά Έργα αντλώντας έμπνευση και ιδέες από τη φύση, τον λαό,
την ιστορία και τον πολιτισμό της Ρωσίας.
Αναρωτηθήκαμε ποια είναι αυτή η χώρα, τι γνωρίζουμε γι’αυτή, πώς θα
ερευνήσουμε, ποια στοιχεία θα ιεραρχηθούν και πώς θα δημιουργήσουμε εικαστικά
έργα τα οποία να παρουσιάζουν τη Ρωσία και ταυτόχρονα ν’αξίζουν ώστε με αυτά να
εκπροσωπηθεί το σχολείο μας σε έναν διαγωνισμό ανάμεσα σε άλλα σχολεία.
Εξαιτίας του ελάχιστου χρόνου, δόθηκαν συγκεκριμένα στοιχεία ικανά να
κεντρίσουν το δημιουργικό ενδιαφέρον των μαθητών μας και τα οποία θα μπορούσαν
να ερευνήσουν περισσότερο μόνοι τους.
Αυτά παρουσιάζονται εδώ εν συντομία.
Κάναμε εισαγωγή μ’ό,τι πιο ωραίο από τις τέχνες, το μπαλέτο και τη μουσική:
τέσσερις μπαλαρίνες από τα περίφημα Μπαλέτα Μπολσόι χορεύουν ένα κομμάτι
από τα πιο δημοφιλή έργα όλων των εποχών τη «Λίμνη των Κύκνων» του Πιότρ Ίλιτς
Τσαϊκόφσκι (γραμμένο το 1875).
Είδαμε το Κυριλλικό Αλφάβητο, που χρησιμοποιείται για πολλές σλαβικές γλώσσες, όπως τα ρωσικά, το οποίο
είναι το τρίτο επίσημο αλφάβητο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαβάσαμε κάποιες
καθημερινές λέξεις.
Είδαμε την τρίχρωμη σημαία της Ρωσίας και διάφορα χαρακτηριστικά εικονίδια
που εικονογραφούν απλά τη Ρωσία.
Στη συνέχεια μας απασχόλησε η λαϊκή - παραδοσιακή τέχνη και ψάξαμε εικόνες
με λουλούδια που παρουσιάζονται με έντονα
χρώματα και κυρίαρχο το κόκκινο,
πήλινα παιχνίδια
και ξύλινες κούκλες Μπάμπουσκες ή Ματριούσκες
[Σύμφωνα με το παραμύθι «Η κούκλα που ήθελε να αποκτήσει ένα μωρό» του
Ντιμίτερ Ινκιόφ, η αγαπημένη κούκλα ενός μαραγκού του ζητάει να της φτιάξει ένα
μωρό. Μόλις πραγματοποιείται η ευχή της, η νέα κούκλα - κόρη ζητάει και εκείνη
ένα δικό της μωρό. Αυτό επαναλαμβάνεται, μέχρι που ο μάστορας φτάνει να
κατασκευάσει μια ολόκληρη σειρά από κούκλες μειουμένου μεγέθους, όπου η μια
κυοφορείται μέσα στην άλλη.
Θυμηθήκαμε πάλι τις μπαλαρίνες,
συμπληρώσαμε με λαϊκούς χορούς, παραδοσιακές
ενδυμασίες
και παρακολουθήσαμε το πολύ γνωστό λαϊκό τραγούδι και χορό «Kalinka».
Στη συνέχεια είδαμε ένα δίλεπτο φιλμάκι με εξαιρετικά πλάνα της Μόσχας
και εικόνες από την «Κόκκινη πλατεία», όπως τη ζωγράφισε ο Καντίνσκι, το
Κρεμλίνο, το μαυσωλείο του Λένιν, τον ναό του Αγίου Βασιλείου.
Η φωτογραφία του συμπατριώτη μας Γιώργου Κωστάκη μας εισήγαγε σε μια από
τις σημαντικότερες συλλογές στον κόσμο, τη «Ρωσική Πρωτοπορία», δηλαδή μοντέρνα
εικαστικά έργα που έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα.
Προσέξαμε έργα των Κλιουν, Λιζίτσκι, Πόποβα, Σοφρόνοβα, Ροτσένκο, Κλιούτσις,
κυρίως με γεωμετρικά σχήματα και εντοπίσαμε το δυναμικό χαρακτήρα τους.
Η αναφορά σε Αφίσες της κομμουνιστικής προπαγάνδας έγινε για να εντοπιστούν
τα δυναμικά χαρακτηριστικά που άφησε ως παρακαταθήκη η «Ρωσική Πρωτοπορία» στην
τέχνη που ακολούθησε και συμπαρατάχθηκε με το κομμουνιστικό καθεστώς.
Με αφορμή τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, το
καλοκαίρι του 2017 έγινε στη Θεσσαλονίκη η έκθεση με τον τίτλο «Η Μνήμη της
Επανάστασης». Από εκεί είδαμε έργα των Α.Μαγκανιώτη, Γ.Λασηθιωτάκη, Γ.Τσεριώνη,
Δ.Ζουρούδη, Δ.Καρλαφτόπουλου, Θ.Λάλου, Κ.Γραμμένου, Κ.Πάτσιου, Κ.Τσώλη, Νατάσσας
Πουλαντζά.
Στη συνέχεια, ερευνήσαμε έργα τριών μεγάλων Ρώσων ζωγράφων της Μοντέρνας Τέχνης,
ώστε να βρούμε στοιχεία που δηλώνουν τη φύση και το πνεύμα της Ρωσίας.
Βασίλι Καντίνσκι
(1866-1944)
Καζιμίρ Μάλεβιτς
(1879-1935)
Μαρκ Σαγκάλ
(1887-1985)
Με τη συζήτηση, καταλήξαμε στη βασική ιδέα που θα πρέπει να διατρέχει τα μαθητικά
έργα. Τα βασικά στοιχεία σύνθεσης να είναι δύο διαφορετικά εικονοπλαστικά
στοιχεία: τα λαϊκά - παραδοσιακά που προέρχονται από τον ρωσικό πολιτισμό και τα
γεωμετρικά - αφηρημένα σχήματα που κυριαρχούν στους πίνακες της «Ρωσικής
Πρωτοπορίας».
Έτσι, τα έργα των μαθητών, της Γ΄ τάξης του 15ου Γυμνασίου
Περιστερίου, για τον Διαγωνισμό με θέμα «Ζωγραφίζοντας την Ρωσία», αποτελούν το
βλέμμα των παιδιών μέσα από την παράδοση και τον μοντερνισμό.
Κλείνοντας, παρακολουθήσαμε ένα τουριστικό επτάλεπτο βίντεο για τη Μόσχα,
για να καλύψουμε και το ωραίο ενδεχόμενο να βραβευτεί το σχολείο μας και να μας
δοθεί το έπαθλο που είναι ένα τριήμερο ταξίδι στη Μόσχα!
Η Ρωσία έχει μεγάλη ιστορία και πλούσιο πολιτισμό που δεν χωράει σ’έναν
μαθητικό διαγωνισμό ζωγραφικής. Όμως, με αφορμή αυτή την προσπάθεια, τα παιδιά
ήρθαν λίγο πιο κοντά σε αυτή τη χώρα και ίσως θελήσουν να τη γνωρίσουν
περισσότερο: να διαβάσουν μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσι, του Τολστόι, του
Τσέχοφ, ν’ακούσουν έργα του Τσαϊκόφσκι, του Ραχμάνινοφ, του Σοστακόβιτς, να
μάθουν σχετικά με τα τεχνολογικά επιτεύγματα και τα διαστημικά της προγράμματα,
να την επισκεφτούν.
