ΤΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: 4ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕ ΤΕΜΠΕΡΕΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕ ΤΕΜΠΕΡΕΣ

ΠΗΓΕΣ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1-1-Το σχέδιο και το χρώμα

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2200/Eikastika_B-Gymnasiou_html-empl/index1A.html

3-1-Η υφή

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2200/Eikastika_B-Gymnasiou_html-empl/index3A.html

ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Αναμείξεις Χρωμάτων

Στην παλέτα μας βάζουμε πάντα τα 3 βασικά χρώματα (και αν έχουμε δεύτερη απόχρωση αυτών), άσπρο και μαύρο. Όλα τα υπόλοιπα χρώματα αλλά και τις αποχρώσεις των βασικών τα δημιουργούμε με τις αναμείξεις τους.

Τα χρώματα σκουραίνουν με το μαύρο και ανοίγουν με το άσπρο. Όλα τα χρώματα, όταν τα αναμείξουμε με το άσπρο, δημιουργούν πολύ ωραίους ανοιχτούς τόνους αλλά το χρώμα από το οποίο προήλθαν αδυνατίζει και θαμπώνει. Αν χρησιμοποιήσουμε στις αναμείξεις μας μαύρο, το κάνουμε με μεγάλη φειδώ, επειδή είναι πολύ δυνατό χρώμα και εξαφανίζει τα άλλα. Επίσης, μπορούμε να σκουραίνουμε ένα χρώμα με κάποιο άλλο πιο σκούρο και όχι με μαύρο.

Όταν αναμειγνύουμε ένα χρώμα με κόκκινο, λέμε ότι το χρώμα «κοκκινίζει», όταν το αναμειγνύουμε με κίτρινο «κιτρινίζει» και όταν το αναμειγνύουμε με μπλε «μπλεδίζει».

Δημιουργία αποχρώσεων του κόκκινου: αν αναμειχθεί στο κόκκινο μια μικρή ποσότητα από κάποιο άλλο χρώμα δημιουργείται αμέσως μια απόχρωσή του. Έτσι φτιάχνουμε τα κόκκινα που κιτρινίζουν, που μπλεδίζουν (φούξια), τα σκούρα κόκκινα (κεραμιδί, βυσσινί) ή τα ανοιχτά (ροζ). Όμως αν αναμείξουμε μεγάλη ποσότητα το χρώμα δε θα είναι πια κόκκινο.

Δημιουργία αποχρώσεων του κίτρινου: είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσουμε μια κίτρινη απόχρωση με αναμείξεις, επειδή το κίτρινο είναι πολύ ανοιχτό χρώμα και αλλοιώνεται αμέσως. Γι’ αυτό προσέχουμε πολύ, ώστε να βάλουμε ελάχιστη ποσότητα από κάποιο άλλο χρώμα ή αναμειγνύουμε με κάποια άλλη απόχρωση του κίτρινου που το έχουμε έτοιμο ή με άσπρο.

Δημιουργία αποχρώσεων του μπλε: αν αναμειχθεί στο μπλε μια μικρή ποσότητα από κάποιο άλλο χρώμα θα δημιουργηθεί εύκολα μια απόχρωσή του. Έτσι φτιάχνουμε τα μπλε που κοκκινίζουν, τα μπλε που κιτρινίζουν (με ελάχιστο κίτρινο), τα σκούρα μπλε ή τα ανοιχτά (γαλάζια, τυρκουάζ).

Δημιουργία του μοβ = κόκκινο σκούρο + μπλε σκούρο (+άσπρο). Ανάλογα με την ποσότητα του κόκκινου, του μπλε ή του άσπρου που αναμειγνύουμε, δημιουργείται το μοβ που κοκκινίζει, το μοβ που μπλεδίζει ή το ανοιχτό μοβ.

Δημιουργία του πορτοκαλί = κίτρινο + λίγο ανοιχτό κόκκινο. Επειδή το κίτρινο είναι πολύ ανοιχτό χρώμα, επηρεάζεται πολύ από το κόκκινο που είναι πιο σκούρο (και δυνατό). Γι’ αυτό στην ανάμειξή τους προσέχουμε να βάλουμε λιγότερο κόκκινο απ’ όσο κίτρινο. Προσθέτοντας λίγο άσπρο θα έχουμε ένα πιο ανοιχτό αλλά και πιο θαμπό πορτοκαλί.

Δημιουργία του πράσινου = μπλε + κίτρινο. Οποιοδήπτε κίτρινο αναμειχθεί με οποιοδήποτε μπλε αμέσως δημιουργείται πράσινο. Ανάλογα με τις ποσότητες που αναμειγνύουμε ή τις αποχρώσεις του κίτρινου και του μπλε μπορούμε να δημιουργήσουμε μεγάλη ποικιλία πράσινων αποχρώσεων (ανοιχτά, σκούρα, ψυχρά ή θερμά).

Δημιουργία του καφέ = κόκκινο + κίτρινο + μπλε. Το καφέ είναι ένα από τα πιο εύκολα χρώματα που μπορούμε να δημιουργήσουμε με τις αναμείξεις και να έχουμε το καφέ που κοκκινίζει, το καφέ που κιτρινίζει ή το σκούρο καφέ (με περισσότερο μπλε).

Δημιουργία του γκρι = μαύρο + άσπρο. Ανάλογα με την ποσότητα του μαύρου ή του άσπρου δημιουργούμε ανοιχτά και σκούρα γκρι. Επίσης, πολύ ωραία γκρι είναι αυτά που έχουν και κάποιο άλλο χρώμα μέσα τους, π.χ. γκρι που κοκκινίζει, που κιτρινίζει ή που μπλεδίζει.

Μπορούμε να αναμειγνύουμε δύο, τρία και τέσσερα συγγενικά χρώματα (π.χ. θερμά ή ψυχρά) αλλά αποφεύγουμε να αναμείξουμε πάνω από δύο ανόμοια χρώματα, γιατί τότε το χρώμα που παράγεται είναι ένα γκριζοκαφέ, βρώμικο χρώμα χωρίς ταυτότητα!

Γενικές Συμβουλές

Με τις τέμπερες χρειαζόμαστε πινέλα (μαλακά-στρογγυλά και σκληρά-πλακέ), παλέτα, νερό, χαρτί κουζίνας και ως βοηθητικά, εφημερίδα, σφουγγάρι και άλλα ελαφρά υλικά (ξερά φύλλα, καρπούς, κοχύλια, άμμο, αλάτι, ένα κομμάτι ύφασμα, κλωστές, βαμβάκι, ξύσματα, οδοντογλυφίδες, φελλό, κουμπιά).

Πρώτα, βουτάμε το πινέλο στο νερό και μετά στο χρώμα. Όταν θέλουμε ν’ αλλάξουμε χρώμα, ξεπλένουμε καλά το πινέλο και το σκουπίζουμε.

Για να αναμείξουμε δύο χρώματα επάνω στην παλέτα, πρώτα μουσκεύουμε το πινέλο στο νερό, μετά «τσιμπάμε» λίγο από το ένα χρώμα και το εναποθέτουμε σε ένα καθαρό μέρος στην παλέτα, μετά «τσιμπάμε λίγο από το άλλο χρώμα, το βάζουμε επάνω στο προηγούμενο και τα ανακατεύουμε. Μέχρι να φτιάξουμε το χρώμα που θέλουμε κάνουμε την ίδια διαδικασία, προσθέτοντας πάντα λίγο νερό. Το πινέλο πρέπει να έχει εμπλουτιστεί καλά με το υλικό, ώστε να μπορεί να κινείται εύκολα επάνω στο χαρτί και να απλώνει το χρώμα.

Τις τέμπερες μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε ως ακουαρέλες (αν βάλουμε πολύ νερό), ως παχύρευστο υγρό χρώμα που το στρώνουμε με πινέλο αλλά και ως «πάστα» δηλαδή όπως είναι στο σωληνάριο, χωρίς νερό, το οποίο μπορούμε να απλώσουμε με πινέλο, με σπάτουλα ή οποιοδήποτε σκληρό μέσον έχουμε ή ακόμα και με το χέρι μας.

Αν θέλουμε να γεμίσουμε ένα σχήμα με ομοιόμορφο χρώμα, φροντίζουμε να έχουμε φτιάξει αρκετή ποσότητα του χρώματος και αρχίζουμε να χρωματίζουμε πρώτα από την περιφέρεια του σχήματος και μετά προς τα μέσα, στρώνοντας το χρώμα με το πινέλο.

Οι αναμείξεις μπορεί να μην γίνονται ολοκληρωμένα στην παλέτα. Αφού πάρουμε με το πινέλο λίγο από το ένα χρώμα και λίγο από το άλλο, μπορούμε να τα εναποθέσουμε με το πινέλο κατευθείαν στη ζωγραφική επιφάνεια. Τα χρώματα που δεν έχουν αναμειχθεί καλά δημιουργούν ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

Με τις τέμπερες μπορούμε να αναμείξουμε και χαρτί και άλλα ελαφρά υλικά, τα οποία κολλάνε εύκολα επάνω στη ζωγραφική επιφάνεια, με την κόλλα που έχουν οι τέμπερες μέσα τους. Το αποτέλεσμα έχει ενδιαφέρον, καθώς οι επιφάνεια αποκτά μια διαφορετική υφή, συμπαγή και ανομοιόμορφη.

Οι τέμπερες είναι επικαλυπτικό υλικό. Έτσι, μπορούμε να διορθώσουμε κάτι επικαλύπτοντάς το, αρκεί το χρώμα να έχει στεγνώσει. Αν έχουμε χρησιμοποιήσει τις τέμπερες με πολύ νερό, μπορούμε να «σβήσουμε» με ένα μουσκεμένο πανάκι. Αν έχουμε χρησιμοποιήσει πολύ πάστα και όσο είναι ακόμα υγρή, μπορούμε να «ξύσουμε» το χρώμα με ένα σκληρό μέσον και να αφαιρέσουμε όσο υλικό γίνεται.

Πέρα απ’ όλα αυτά, με τις τέμπερες μπορούμε να πειραματιστούμε και ν’ ανακαλύψουμε δικές μας μεθόδους που θα μας οδηγήσουν σε πρωτότυπες δημιουργίες.

Διάφορες Τεχνικές

1. Η τεχνική της Ακουαρέλας (Υδατογραφία)

Η τεχνική της Ακουαρέλας απαιτεί να δουλεύουμε τις τέμπερες με πολύ νερό. Δημιουργούμε λοιπόν «χρωματιστά νερά» και ζωγραφίζουμε με αυτά. Δεν επανερχόμαστε πολλές φορές επάνω στη ζωγραφισμένη επιφάνεια γιατί το χαρτί μουλιάζει και κινδυνεύει να καταστραφεί. Το ζωγραφικό αποτέλεσμα είναι συνήθως ανοιχτοί και διάφανοι χρωματικοί τόνοι. Μπορούμε αν θέλουμε αρχικά να έχουμε κάνει το σχέδιο πολύ ελαφρά με μολύβι. Αν ζωγραφίσουμε επάνω σε μουσκεμένο χαρτί το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερο, καθώς τα χρώματα αναμειγνύονται και επάνω στο χαρτί.

2. Η τεχνική με στάμπες και επαναλαμβανόμενα στίγματα

Χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι σφουγγάρι ή ένα κομμάτι πανί αλλά και ένα χοντρό πινέλο και αφού το εμποτίσουμε καλά με χρώμα, μπορούμε, πιέζοντάς το και επαναλαμβάνοντας την κίνησή μας επάνω στη ζωγραφική επιφάνεια, να δημιουργούμε στάμπες και επαναλαμβανόμενα στίγματα.

3. Η τεχνική του Πουαντιγισμού

Με την τεχνική του Πουαντιγισμού, που χρησιμοποίησαν Ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι και κυρίως ο Σερά και ο Σινιάκ, μπορούμε να μην χρωματίζουμε ομοιόμορφα τα σχήματα αλλά να τα γεμίζουμε με μικρές πινελιές από πολλά χρώματα. Αυτές οι μικρές χρωματιστές πινελιές ανασυνθέτονται στο βλέμμα του θεατή και το κάθε σχήμα ολοκληρώνεται στα μάτια του τη στιγμή που κοιτάζει το έργο. Το ζωγραφικό αποτέλεσμα είναι πολύχρωμο και συναρπαστικό.

4. Η τεχνική με επικαλύψεις χρώματος

Χρησιμοποιούμε λίγο νερό και αναμειγνύουμε τα χρώματα είτε στην παλέτα, είτε απευθείας στη ζωγραφική επιφάνεια. Δουλεύουμε με πινελιές, απλώνοντας το χρώμα με το πινέλο, επικαλύπτουμε τα σχήματά μας χωρίς να χωρίζουμε με σαφήνεια τα όριά τους.

5. Η τεχνική του απλωμένου - πλακάτου χρώματος

Όταν θέλουμε να χρωματίσουμε συγκεκριμένα σχήματα με σαφή χρώματα, φτιάχνουμε το κάθε χρώμα ανακατεύοντας πολύ καλά και βάζοντας τόσο νερό ώστε το πινέλο να κινείται άνετα επάνω στην επιφάνεια που ζωγραφίζουμε. Γεμίζουμε τα σχήματα που έχουμε σχεδιάσει από πριν, ξεκινώντας απ’ έξω προς τα μέσα, απλώνουμε και στρώνουμε το χρώμα.

6. Η τεχνική με πάστα χρώματος

Χρησιμοποιούμε λίγο νερό, αναμειγνύουμε τα χρώματα είτε στην παλέτα, είτε απευθείας στη ζωγραφική επιφάνεια. Δουλεύουμε με πινελιές, με επικαλύψεις, απλώνοντας το χρώμα με το πινέλο, κατευθείαν με τα σωληνάρια ή με κάποιο άλλο σκληρό μέσο (σπάτουλα), ακόμα και με τα δάχτυλά μας, αρκεί το χρωματικό υλικό μας να τοποθετείται παχύ και συμπαγές (με πάστα) επάνω στην επιφάνεια που ζωγραφίζουμε.

7. Η τεχνική Mixed Media (αναμείξεις διαφόρων υλικών)

Όταν ζωγραφίζουμε με τέμπερες, αντί να σχεδιάσουμε κάποιο σχήμα, μπορούμε να προσθέσουμε ένα κομμάτι χαρτί, το οποίο κολλάει εύκολα επάνω σε χρωματισμένη επιφάνεια που δεν έχει στεγνώσει. Έτσι, εμπλουτίζουμε το έργο μας με το υλικό του χαρτιού και δημιουργούμε ενδιαφέρουσες συνθέσεις και ποικιλία. Μπορούμε επίσης μαζί με τις τέμπερες να δουλέψουμε ελαφρά υλικά από τη φύση (ξερά φύλλα, καρπούς, κοχύλια, άμμο, αλάτι) αλλά και διάφορα άλλα ελαφρά υλικά (ένα κομμάτι ύφασμα, κλωστές, βαμβάκι, ξύσματα, οδοντογλυφίδες, φελλό, κουμπιά), ώστε να δώσουμε διαφορετική υφή σε κάποια σημεία του έργου μας ή για να αποδώσουμε την υφή κάποιου πραγματικού αντικειμένου ή απλά για να δημιουργήσουμε πρωτότυπες συνθέσεις.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Ανακαλύπτουμε τις διάφορες τεχνικές μέσα στα έργα 8 ζωγράφων

με την τεχνική της Ακουαρέλας (Υδατογραφία)

Γιώργος Μπουζιάνης

1885-1959

γεν. Αθήνα