ΤΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: 1Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική Τέχνη

Β΄ Τάξη

Βιωματικές Δράσεις – Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης

«Περιβαλλοντική Τέχνη»

«Οι ενεργοί μαθητές-πολίτες μαθαίνουν να παρατηρούν την πραγματικότητα,

να αντιλαμβάνονται την πολυπλοκότητά της,

τις αλληλεπιδράσεις περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων

και να συν-εκφωνούν εναλλακτικές λύσεις.»

(Π.Κούρος, Πράξεις Συνεκφώνησης, 2008, Αθήνα, Futura)

1 Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική Τέχνη

Α.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1-1Διερευνούμε την Περιβαλλοντική Τέχνη μέσα από τις προτεινόμενες και άλλες ιστοσελίδες.

1-2Γράφω ένα άρθρο σχετικά με την Περιβαλλοντική Τέχνη.

-Τι τράβηξε το ενδιαφέρον μου, οι ιδέες ή οι μορφές των έργων;

-Ποια στοιχεία από την περιβαλλοντική τέχνη ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση και τα ενδιαφέροντά μου;

-Με ποιες ενέργειες μπορώ να την εντάξω στο δικό μου χωρικό και χρονικό περιβάλλον;

-Αν συμμετείχα σε ένα τέτοιο έργο τι θα ήθελα να δηλώσω και να μεταφέρω με αυτόν τον τρόπο στον κόσμο;

Β.ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΠΗΓΕΣ, VIDEO

Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική Τέχνη

της Μαρίας Δουκάκη

Η τέχνη (art) εξερευνά κυρίως τον άνθρωπο και τον κόσμο στον οποίο ζει. Τα έργα των καλών τεχνών (fine arts), δηλαδή της ζωγραφικής (painting) και της γλυπτικής (sculpture), κινούνται ανάμεσα σε δύο σημαντικούς θεματικούς άξονες, την ανθρώπινη μορφή (figurative) και το τοπίο (landscape).

Η μοντέρνα τέχνη (modern art) πριν το 1960 αναζητούσε την αντικειμενική πραγματικότητα ως τη μία και μοναδική αλήθεια επάνω στην οποία θα στηριζόταν το έργο τέχνης. Αναδείχτηκαν σημαντικοί καλλιτέχνες που οδήγησαν την τέχνη από τη μίμηση και την αναπαράσταση στην ανάδειξη ενός νέου κόσμου με τη δική του αλήθεια και ζωή.

Με τα κινήματα της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας μετά το 1960 (movements of the artistic avant-garde), οι εικαστικές τέχνες (visual art) ξεπερνούν τα όρια του τελάρου, καταργούν τα παραδοσιακά υλικά και τα έργα τους μπορεί να είναι: ένα δρώμενο (performance) που συντελείται σε ορισμένο χώρο και χρόνο, ένα βίντεο (video art) ή ένα διαδικτυακό έργο (new media art), μια εγκατάσταση στο χώρο (installation) ή μια επέμβαση σ’ έναν τόπο (land art).

Η σύγχρονη τέχνη (contemporary art) αλλάζει εκ νέου το έργο τέχνης και δίνει νέες σημασίες σ’ αυτό και στον ίδιο τον καλλιτέχνη. Αίρονται τα όρια ανάμεσα στα καλλιτεχνικά είδη. Τα έργα δεν αξιολογούνται πλέον μόνο με αισθητικά κριτήρια. Το πολιτισμικό στοιχείο συνδέεται με την τεχνολογία. Η παραδοσιακή έρευνα του καλλιτέχνη επάνω στα υλικά και τις διαδικασίες διευρύνεται για να συμπεριλάβει την έρευνα εναλλακτικών μορφών κοινωνικής οργάνωσης, οπότε έχουμε έργα που συν-δημιουργούνται ή που για να υπάρξουν προϋποθέτουν τη συμμετοχή των θεατών. Η αναπαράσταση της φύσης αντικαθίσταται από την παρέμβαση στον πραγματικό χώρο προσδίδοντας έτσι στο έργο έναν δημόσιο χαρακτήρα. Έτσι, η σύγχρονη τέχνη, εφόσον προτείνει τον διάλογο για την από κοινού οικοδόμηση νοήματος και γνώσης, εφαρμόζει νέες μεθόδους. Αναπτύσσεται εντός της κοινωνίας, σε δημόσιους χώρους (public art), όπως το αστικό (urban) και φυσικό (natural) περιβάλλον ή το διαδίκτυο (internet).

Με την αλλαγή της χιλιετίας, αυξήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο η περιβαλλοντική συνείδηση (environmental consciousness), δηλαδή η συνειδητοποίηση και η ανησυχία για προβλήματα όπως η ρύπανση, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η εξαφάνιση των ειδών κ.τ.λ. Με την απειλή της κλιματικής αλλαγής, η τέχνη ανέλαβε τον καθοριστικό ρόλο να φωτίσει αυτά τα θέματα και να διερευνήσει διεξόδους από την κρίση τόσο του φυσικού όσο και του κοινωνικού περιβάλλοντος, κυρίως μέσα από την επιρροή της στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Η αειφορία (permaculture) είναι ένα νέο σύστημα που δείχνει μεγάλο σεβασμό στη ζωή, σε όλες τις μορφές της και προσδοκά να χτίσει έναν καλύτερο κόσμο για όλα τα όντα, αναπαράγοντας την ποικιλομορφία που διδάσκει η ίδια η φύση. Μέσα σε αυτό το σύστημα, η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων σε μια δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία, όπου όλοι είναι ίσοι και διαφορετικοί. Η ανάπτυξη εξαρτάται από την ικανότητα του πλανήτη να παράγει όσα χρειάζονται οι κάτοικοί της. Έτσι, ο καθένας, πέρα από την ευθύνη για τις διαπροσωπικές του σχέσεις, οφείλει να νοιάζεται με υπευθυνότητα για τη σχέση ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας.

Η περιβαλλοντική τέχνη (environmental art) εστιάζει κυρίως στην κατανόηση της ανθρώπινης επίδρασης στο περιβάλλον του πλανήτη. Αναπτύσσεται και αλλάζει διαρκώς, καθώς εντάσσονται σε αυτή νέοι καλλιτέχνες. Μπορεί να είναι εφήμερη, δημιουργημένη έτσι ώστε να χάνεται ή να μεταβάλλεται με τον χρόνο. Άλλοτε σχεδιάζεται για κάποιο συγκεκριμένο χώρο και άλλοτε δημιουργείται από τη συνεργασία καλλιτεχνών, επιστημόνων, εκπαιδευτικών και τοπικών κοινοτήτων. Τα έργα γίνονται με υλικά από το περιβάλλον ή τα έργα χρησιμοποιούν δυνάμεις του περιβάλλοντος, όπως ο άνεμος, το νερό ή το φως. Πολλές φορές τα έργα μας πληροφορούν για τη φύση και τις λειτουργίες της ή τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Συχνά πάλι, τα έργα αποκαθιστούν με καλλιτεχνικό τρόπο βλάβες που έχουν συντελεστεί στο περιβάλλον, προτείνοντας και καλλιεργώντας ένα νέο όραμα για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

Έτσι, οι καλλιτέχνες της περιβαλλοντικής τέχνης εκφράζουν νέες πολιτιστικές ανάγκες, υιοθετούν δραστήριους ρόλους σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα και εργάζονται συλλογικά.

VIDEO ΜΔΟΥΚΑΚΗ 2014/1-1Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική Τέχνη (7:57 min)

http://youtu.be/LxR2n7Rv6h8

https://www.youtube.com/watch?v=LxR2n7Rv6h8&feature=youtu.be

1-2Environmental Art (2:36)

https://www.youtube.com/watch?v=hoH5vxn91oM

1-3Christo and Jeanne-Claude - Overview of the Work (5:24)

https://www.youtube.com/watch?v=z057rxwJXPo

1-4Mira Los 54 Primeros Segundos (3:26 min)

https://www.youtube.com/watch?v=OFgBGlyEz1U&list=PLmd-6byCQqTqbMKA1Daq-iV9Zxk3zpqhz&index=2

1-5-5º Sinfonía de Beethoven. Orquesta de Instrumentos Reciclados de Cateura (6:31 min)

https://www.youtube.com/watch?v=L1KPLj6adj8

1-6Cleaning Beaches, Creating Masterpieces 2 (0:57 min)

https://www.youtube.com/watch?v=OzHUwmrOpFE

1-7A New Life for Old Flip Flops | 42nd Class (1:33 min)

https://www.youtube.com/watch?v=gBvt5TjjeN0

Κένυα: Μια οργάνωση φτιάχνει γλυπτά από τις χιλιάδες σαγιονάρες που μολύνουν θάλασσες και ακτές
http://www.hitandrun.gr/85258-2/

«Παθιασμένοι με τον ωκεανό, τα οικοσυστήματά του και τη ζωή των ψαριών και των άλλων οργανισμών που ζουν στη θάλασσα, ανακυκλώνουμε σαγιονάρες που βρίσκουμε εγκαταλελειμμένες στα νερά ή τις παραλίες της Κένυα», γράφει στην ιστοσελίδα της η Ocean Sole.

Η ιδέα ξεκίνησε από την ωκεανολόγο Julie Church που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Κένυα, διαχειρίστριας του Ocean Sole Foundation, επειδή χιλιάδες σαγιονάρες ξεβράζονται κάθε χρόνο στις ακτές της ανατολικής Αφρικής και δημιουργούν μια περιβαλλοντική καταστροφή. Εμποδίζουν τις χελώνες να πάνε στη θάλασσα, τα ψάρια ή άλλα ζώα τις τρώνε με αποτέλεσμα να πνίγονται και χαλάνε το φυσικό τοπίο των παραλιών της περιοχής.

http://www.ocean-sole.com/