2Η Τέχνη της Γης ή Περιβαλλοντική Τέχνη

Γ΄ Τάξη
Βιωματικές Δράσεις – Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη
«Η Αειφόρος Ανάπτυξη ως Πολιτισμός»

Μέσα από τον δρόμο της Σύγχρονης Τέχνης, της Τέχνης της Γης και της Τέχνης του Δρόμου, 
τα θέματα που προβάλλουν και τις διαδικασίες κάτω από τις οποίες διαμορφώνονται, 
οι μαθητές όχι μόνο θα αντλήσουν νοήματα για την Αειφόρο Ανάπτυξη αλλά και θα δημιουργήσουν αξίες.

2

Η Τέχνη της Γης ή Περιβαλλοντική Τέχνη



Α.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ


2-1Διερευνούμε τα έργα των επιλεγμένων καλλιτεχνών 
και καταγράφουμε τη σχέση τους με τις αξίες της Αειφόρου Ανάπτυξης.
- Τι επιτυγχάνει με το έργο του ο κάθε ένας από αυτούς τους καλλιτέχνες;
- Πόσο και πώς με αγγίζει, τι μεταδίδει σε μένα προσωπικά ένα τέτοιο έργο;

2-2Τι θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε στο περιβάλλον του σχολείου, 
ώστε να μεταδώσουμε τα δικά μας μηνύματα στον κόσμο; 
Να γίνουν προτάσεις και να οργανωθεί η δημιουργία ενός περιβαλλοντικού έργου.

Β.ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΠΗΓΕΣ, VIDEO



Exploring Land Art: Natures Valley, South Africa 
(video 2:46 min, μια ομάδα περιηγείται και δημιουργεί)


TROUBLEMAKERS: THE STORY OF LAND ART - Official Trailer
(video 2:30 min, η ταινία παρουσιάζει τους Αμερικανούς καλλιτέχνες της Land Art του 60 Robert Smithson (Spiral Jetty), Walter De Maria (The Lightning Field) και Michael Heizer (Double Negative))
https://www.youtube.com/watch?v=yD5IurD7CJI

Χέρμαν Ντε Βρις
Herman de Vries

born: 1931,Alkmaar,Netherlands (lives in Germany)

το επίσημο site του καλλιτέχνη
to be all ways to be - herman de vries - venice biennale 2015
(video 10:42 min, ο ίδιος και οι επιμελητές μιλούν για τη συμμετοχή του στην Μπιενάλε Βενετίας)
Biennale Arte 2015 – Netherlands
(video 3:30 min, ο ίδιος μιλάει για τα έργα του στην Μπιενάλε Βενετίας)
https://www.youtube.com/watch?v=XyjORd6X-6Q

Η «αρχή της τάξης» έχει κεντρικό ρόλο σε όλη την καλλιτεχνική καριέρα του Ολλανδού καλλιτέχνη Ντε Βρις, αφού ο στόχος είναι να επιτύχει την απόλυτη αντικειμενικότητα. Η ανησυχία του για τη σχέση μεταξύ ανθρωπότητας και φύσης θα γίνει το κεντρικό στοιχείο στο έργο του, όσο αυτό μετατρέπεται από αφηρημένο σε οικολογικό. Στα ταξίδια του συλλέγει κάθε είδους κομμάτια της φύσης (φυτά, πέτρες, ξύλα), τα οποία χρησιμοποιεί στα έργα του.
Υπήρξε μέλος της μεταπολεμικής καλλιτεχνικής ομάδας ZERO, που είχε δημιουργηθεί στη Γερμανία και ήθελαν να κάνουν στην τέχνη μια «επανεκκίνηση από το μηδέν». Ο ίδιος έχει πει: «Το Zero σημαίνει ελευθερία, ειλικρίνεια. Είναι ένα σημείο αναφοράς στο οποίο πάντα επιστρέφεις. Το Zero είναι η πύλη. Η πύλη είναι ανοικτή, είναι εδώ, είναι παντού. Το παντού είναι το πουθενά. Το πουθενά είναι αυτό ακριβώς».

http://gr.euronews.com/2015/03/25/zero-art-retrospective-brings-light-to-berlin/

Χέρμαν Ντε Βρις - Έργα με υλικά από τη φύση

Κρίστο και Ζαν-Κλοντ
Christo & Jeanne-Claude
born: 1935,Βουλγαρία&Μαρόκο

το επίσημο site των καλλιτεχνών
Οι Πύλες του Κρίστο στο Σέντραλ Παρκ -2005
Ο καλλιτέχνης Κρίστο έβαλε τεράστιο φουσκωτό μπαλόνι σε πρώην κοντέινερ αερίου στη Γερμανία -2013
«Να τυλίξεις τον άνεμο», Ακολουθώντας τα βήματα των Κρίστο και Ζαν-Κλοντ, Βιβλίο του Βαντσέτι Βασίλεφ
Ο Κρίστο και η Ζαν Κλοντ - το ταλέντο να είσαι ελεύθερος, Έκθεση σχεδίων στην Πινακοθήκη Σόφιας -2015
ο λογαριασμός των καλλιτεχνών στο youtube
ο λογαριασμός των καλλιτεχνών στο vimeo
Christo and Jeanne-Claude - Overview of the Work
(video 5:24 min, παρουσίαση των έργων από ψηλά)
Valley Curtain Part 1
(video 9:56 min, ο ίδιος δημιουργεί και μιλάει)
Nomad of Art
(video 33:10 min, πώς δραστηριοποιούνται για να πραγματοποιήσουν τα έργα τους)
Christo and Jeanne-Claude Wrap Up the Reichstag | Lost Art
(video 2:49 min, ο ίδιος μιλάει για το έργο)
Christo's Latest Art Project Will Let You Walk on Water
(video 3:10 min, με αφορμή το τελευταίο του έργο γίνεται παρουσίαση του συνόλου του έργου)
Christo and Jeanne-claude
(video 5:33 min, έργα)

Ο Κρίστο και η γυναίκα του Ζαν-Κλοντ είναι ένα ξακουστό καλλιτεχνικό ζευγάρι που έχει δημιουργήσει έργα μεγάλης κλίμακας σε δημόσιους χώρους: από το «τύλιγμα» του Ράιχσταγκ στο Βερολίνο και της γέφυρας Ποντ στο Παρίσι μέχρι το μήκους 39 χλμ έργο «Running Fence» στην Καλιφόρνια, το «Surrounded Islands» στο Μαϊάμι και το «Gates» στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης. Θρυλικοί  στον κόσμο της τέχνης για την τόλμη με την οποία προσεγγίζουν τις εγκαταστάσεις και το εφήμερο στην τέχνη. Ξεχωριστοί για τον τρόπο που βιώνουν την ελευθερία μέσα από την τέχνη τους, που για να την κάνουν δεν ζήτησαν ποτέ καμιά χορηγία, παρά μόνο άδεια για να χρησιμοποιήσουν τον εκάστοτε χώρο.
Γεννήθηκαν και οι δυο την ίδια ημερομηνία, στις 13 Ιουνίου του 1935, ο Κρίστο στη Βουλγαρία και η Ζαν-Κλοντ στο Μαρόκο, γνωρίστηκαν στο Παρίσι το 1958 και μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη το 1964. Αρχικά, τα έργα τους αποδίδονταν μόνο στον Κρίστο, κάτι που άλλαξε το 1994.
Οι ίδιοι έχουν υποστηρίξει πως σκοπός της τέχνης τους είναι «να γίνει ο κόσμος μια ομορφότερη τοποθεσία και να ειδωθούν γνώριμα τοπία με έναν νέο τρόπο». Τα έργα τους δείχνουν τη δύναμη της τέχνης να μεταμορφώνει το τοπίο. Είναι κατορθώματα της μηχανικής αλλά κινούνται με τα στοιχεία της φύσης, τη βροχή και τον αέρα, φωσφορίζουν στο φως, δημιουργούν παράξενους όγκους στο σκοτάδι, σκεπάζουν με έναν τρόπο ιδιοφυή τα νερά και ζουν για λίγο. «Όλα τα έργα μας αφορούν πραγματικά πράγματα: πραγματικό άνεμο, τον ήλιο πραγματικό, πραγματικό υγρό, πραγματικό κίνδυνο, πραγματικό δράμα. Και αυτό είναι πολύ αναζωογονητικό για μένα» λέει ο Κρίστο. 
Πίστεψαν πολύ στο έργο τους, συζήτησαν τα σχέδια τους με δημόσιο λόγο και συναντήθηκαν με πολιτικούς, δημοτικές αρχές, οικολόγους, δημοσιογράφους και απλούς ανθρώπους, ώστε να τα πραγματοποιήσουν. Συχνά περίμεναν πολύχρονη έγκριση: 32 χρόνια για να παρουσιάσουν το «Wrapped Trees» στην Ελβετία, 25 χρόνια για το «Gates» στη Νέα Υόρκη, 24 χρόνια για να τυλίξουν με ασημένιο ύφασμα το Ράιχσταγκ στο Βερολίνο, 10 χρόνια για το τύλιγμα με ύφασμα στο χρώμα της σαμπάνιας της γέφυρας Pont Neuf στο Παρίσι, 7 χρόνια για να καταφέρουν να φυτέψουν ένα δάσος από ομπρέλες σε ορυζώνες κοντά στο Τόκιο και κατά μήκος των λόφων της Νότιας Καλιφόρνιας.
Τα έργα τους έχουν επισκεφτεί εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Πέντε εκατομμύρια έφτασαν στο τυλιγμένο με πανί Ράιχσταγκ το 1995, τέσσερα εκατομμύρια περπάτησαν στο εμβληματικό τους έργο «Gates» στο Σέντραλ Παρκ το 2005, το πρώτο δημόσιο έργο τέχνης που δημιουργήθηκε μετά από την πτώση των Δίδυμων Πύργων το 2001.
Αν και πολλοί πίστεψαν ότι έφτασε το τέλος της καλλιτεχνικής τους  δημιουργίας, όταν το 2009 πέθανε η Ζαν-Κλοντ, ένα νέο έργο, το «The Floating Piers», έγινε το 2016 στη λίμνη Ιζέο κοντά στο Μιλάνο της Ιταλίας, με χρηματοδότηση (15 εκατομμύρια ευρώ) από τον ίδιο τον καλλιτέχνη.


Κρίστο και Ζαν-Κλοντ - Πρώιμα έργα και Εγκαταστάσεις στον δημόσιο χώρο



Ρίτσαρντ Λονγκ
Richard Long
born: 1945,Bristol,England

το επίσημο site του καλλιτέχνη
Richard Long- artist... "Walking within Landscapes"
(video 2:02 min, έργα)
RICHARD LONG - WALL WORK - MUSEUM KURHAUS KLEVE
(video 4:03 min, δημιουργεί ένα έργο)
Richard Long at Abbot Hall Art Gallery - ARTIST ROOMS On Tour with the Art Fund
(video 3:23 min, δημιουργεί)
Richard Long's Road River - Trust New Art at Box Hill
(video 1:37 min, δημιουργεί ένα έργο)
https://www.youtube.com/watch?v=n_nQlsrLOJc

Ο Λονγκ ανήκει στους πρωτοπόρους της Εννοιολογικής Τέχνης και της Τέχνης της Γης. Μέσα από το έργο του, σχολιάζει ριζοσπαστικά την αντίληψή μας για το τοπίο, που συνεχώς μεταβάλλεται με την ανθρώπινη παρέμβαση. Κύρια πηγή έμπνευσής του είναι η αγάπη του για τη φύση και η εμπειρία των μοναχικών του περιπάτων - από τις αγροτικές περιοχές της Βρετανίας μέχρι τις πεδιάδες της Μογγολίας ή τα βουνά της Βολιβίας και της Ιαπωνίας. Παρεμβαίνοντας ελάχιστα στα τοπία δημιουργεί εφήμερα έργα τέχνης, που τεκμηριώνονται μόνο μέσα από φωτογραφίες ή με υλικά που συλλέγει και τοποθετεί στους εκθεσιακούς χώρους.
Εστιάζει στο έργο τέχνης όσο και στην πορεία της ολοκλήρωσής του. «Το περπάτημα μου έδωσε τη δυνατότητα να διευρύνω τα όρια της γλυπτικής», λέει ο Λονγκ που αντιλαμβάνεται την κίνηση ως την ουσία της φύσης και την ενσωματώνει στην τέχνη του. Παίρνοντας μια πέτρα από έναν περίπατο, παραπέμπει στις συνεχείς μετακινήσεις της ύλης τις οποίες προκαλεί η κίνηση της γης. Επιθυμεί να είναι μέρος της κίνησης αυτής και σε αυτή θέλει να επισύρει την προσοχή του θεατή. Η στενή σχέση του με τη φύση κάνει τα έργα του τόσο προσωπικά όσο και οικουμενικά.


Ρίτσαρντ Λονγκ - Τέχνη της Γης



Άντι Γκολντσγουόρθι
Andy Goldsworthy
born: 1956,Cheshire,England

παρουσίαση έργων
Andy Goldsworthy - Land Art
(video 6:29 min, ο ίδιος μιλάει και δημιουργεί)
Andy Goldsworthy Rivers and tide 2003
(video 10:45 min, ο ίδιος ταξιδεύει, δημιουργεί και μιλάει)
andy goldsworthy
(video 5:53 min, έργα)
https://www.youtube.com/watch?v=hF-Mgx2aSC8

Ο Άγγλος καλλιτέχνης της γης Γκολντσγουόρθι, λέει: «Μου αρέσει η ελευθερία να χρησιμοποιώ μόνο τα χέρια μου και να «βρίσκω» εργαλεία (μια κοφτερή πέτρα, τη μύτη ενός φτερού), να παίρνω τις ευκαιρίες που προσφέρει η κάθε μέρα (αν χιονίζει, δουλεύω με χιόνι, όταν πέφτουν τα φύλλα, δουλεύω με αυτά, να σταματώ κάπου όταν δω ένα υλικό που έχω την αίσθηση ότι «υπάρχει κάτι που πρέπει να ανακαλυφθεί», κάτι που μπορώ να μάθω. Κοιτάζω και αγγίζω το υλικό και καταλαβαίνω πως είναι αδιαχώριστο από τον τόπο που το βρήκα, τη μορφή που έχει και τη δική μου δουλειά που μπορεί να προκύψει. Όταν δουλεύω με ένα φύλλο, μια πέτρα ή ένα ξύλο δεν έχει σημασία μόνο αυτό το ίδιο το αντικείμενο αλλά «οι διαδικασίες προς τη ζωή» που το ίδιο ανοίγει. Και όταν εγώ τελειώσω μαζί του οι διαδικασίες αυτές συνεχίζονται.
Η φύση βρίσκεται σε κατάσταση αλλαγής (κίνηση, φως, ανάπτυξη, παρακμή) και η αλλαγή είναι το κλειδί για την κατανόησή της. Θέλω η τέχνη μου να είναι ευαίσθητη και σε επαγρύπνηση ως προς τις αλλαγές στο υλικό, την εποχή και τις καιρικές συνθήκες. Έτσι, κάθε έργο μου αναπτύσσεται, παραμένει και αποσυντίθεται, ώστε αυτή η παροδικότητα να αντανακλά την αλήθεια της φύσης.
Η τρύπα που δημιουργώ σε πολλά έργα μου δείχνει τον τρόπο για να δούμε μέσα από την επιφάνεια των πραγμάτων, η τρύπα σαν ένα παράθυρο που θα μας βοηθήσει να δούμε «τι βρίσκεται από κάτω».»


Άντι Γκολντσγουόρθι - Γλυπτά και Εγκαταστάσεις στη φύση

Ντίτμαρ Βούργουολντ
Dietmar Voorwold
born: 1957,Düsseldorf,Germany (lives in Scotland)

το επίσημο site του καλλιτέχνη
παρουσίαση έργων
Landart Movie - Creations in Nature 2014
(video 9:45 min, έργα)

Ο Γερμανός καλλιτέχνης Βούργουολντ, που ζει στη Σκωτία, λέει: «Η φύση προσφέρει όλα τα απαραίτητα για ένα έργο τέχνης, δηλαδή υλικά για να δημιουργήσεις κάτι, τα χρώματα, το φως και έναν τεράστιο «ανοιχτό καμβά». Εδώ έξω μπορώ να ζήσω το δημιουργικό μου πάθος χωρίς περιορισμό, ελεύθερα, αναπνέοντας βαθιά. Ξοδεύω πολύ χρόνο κατά μήκος των ακτών, όπου η φύση κατά τη διάρκεια μιας ημέρας κινείται και μεταβάλλεται συνεχώς στο χρώμα, το φως και τις καιρικές συνθήκες, δημιουργώντας έτσι ένα ζωντανό θέαμα.
Εκφράζω την αγάπη μου για το τοπίο μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας. Η παροδικότητα που έχουν οι εγκαταστάσεις που κάνω στη φύση τις καθιστούν μέρος της. Η σωστή συχνότητα είναι σημαντική, όπως η αρμονία και η αυθεντικότητά τους. Η δουλειά μου έχει να κάνει με την ακινησία, την ειρήνη με τη φύση, με τις καιρικές συνθήκες, τις πέτρες, το φως και τον ωκεανό και τελικά με την ειρήνη με τον εαυτό μου.»


Ντίτμαρ Βούργουολντ - Εγκαταστάσεις στη φύση και Φωτογράφιση

Ρεμπέκα-Λουίζ Λο
Rebecca Louise Law
born: 1975,Great Britain

το επίσημο site της καλλιτέχνιδας
παρουσίαση έργων
ο λογαριασμός της καλλιτέχνιδας στο vimeo
«Ψηλά, Κήπος»: Εγκατάσταση της Rebecca Louise Law στη Στέγη 2014-15
(video 1:30 min, η ίδια δημιουργεί και μιλάει)

Στην εγκατάσταση «Ψηλά, Κήπος» στην είσοδο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, η Αγγλίδα καλλιτέχνης Λο δημιουργεί ένα σύμπαν γεμάτο λουλούδια και φυτά. Αντλώντας την έμπνευσή της από τη χλωρίδα της Ελλάδας, χρησιμοποιεί λουλούδια και αρωματικά φυτά (γαρύφαλλα, τριαντάφυλλα, λεβάντα, βασιλικό, ρίγανη, ελαιόδεντρα, ηλιοτρόπια), κάνοντάς μας να σηκώνουμε ψηλά το βλέμμα. Το έργο δεν προορίζεται να ζήσει για πάντα, θα διαρκέσει όμως έναν χρόνο κατά τον οποίο οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρούν τα λουλούδια «να μαραίνονται όμορφα», αντανακλώντας την ίδια την εξελισσόμενη και πολύμορφη φύση. 
Η ίδια λέει: «Τα λουλούδια, τα χρώματα στην πρώτη φάση είναι πολύ νέα, λαμπερά, ζωντανά, στη συνέχεια γίνονται πιο σοβαρά, θυμίζουν παλιά χρώματα και μετά ξεθωριάζουν, ξασπρίζουν, σβήνουν. Εξακολουθώ να είμαι γοητευμένη με το υλικό μου και με τις κατευθύνσεις που μου δίνει, είναι η φύση που το οδηγεί.»


Ρεμπέκα-Λουίζ Λο - Εγκαταστάσεις με λουλούδια

Λουντοβίκ Φεσσόν
Ludovic Fesson
born: 1990,Jargeau,France

παρουσίαση έργων

Χρησιμοποιώντας κυρίως την επιφάνεια του νερού ως καθρέφτη, ο Γάλλος καλλιτέχνης Φεσσόν δημιουργεί γεωμετρικά σχήματα από κλαδιά και άλλα πράγματα που βρίσκει κοντά στο νερό. Καταργώντας τη γραμμή ανάμεσα στην πραγματικότητα και την αντανάκλαση, τα γλυπτά του στοχεύουν να μας δείξουν πώς επιδρά η απώλεια της αναφοράς στην πραγματικότητα. Οι εικόνες του εμφανίζονται ως γεωμετρικά σχήματα που αιωρούνται, θα μπορούσαν να είναι πόρτες σε μια άλλη διάσταση ή παράξενα ζώα. Με τα έργα του θέλει να κάνει τους ανθρώπους να ονειρεύονται και να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά από ό, τι είναι.


Λουντοβίκ Φεσσόν - Εγκαταστάσεις και Φωτογράφιση

********