5Κοινωνία και Μηνύματα

A΄ Τάξη
Βιωματικές Δράσεις - Σχολική και Κοινωνική Ζωή
«Μοιράζομαι την εικόνα του εαυτού μου»

Η ταυτότητά μου
(η διαφορετικότητα ή η ομοιότητα που έχω με άλλους ανθρώπους)
και η γνώση των δικαιωμάτων μου
με οδηγούν στην ομάδα,
όπου όλοι μαζί δημιουργούμε τις προϋποθέσεις
ώστε με συνεργασία και αλληλεγγύη
να προχωρήσουμε στον κόσμο.

5

Κοινωνία και Μηνύματα


Α.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ



5-1Διερευνούμε και αναζητούμε ανθρώπους που με τη συμπεριφορά τους «άλλαξαν» τον κόσμο.

5-2Διερευνούμε αφίσες με κοινωνικό περιεχόμενο και αναζητούμε τα Μηνύματα.

5-3Γράφω ένα δικό μου Μήνυμα, που απευθύνεται σε όλο τον κόσμο και το φιλοτεχνώ με χρώματα και σχέδια.
-Ποια είναι η γνώμη μου για την κοινωνία στην οποία ζω;
-Τι Μήνυμα θέλω να στείλω στην κοινωνία, ώστε να την κάνω καλύτερη;

5-4Περφόρμανς: Κάθε μαθητής διαβάζει το Μήνυμά του, διπλώνει το χαρτί και το βάζει μέσα στο μπουκάλι της ομάδας. Κάποιος απ’ όλους θα το πετάξει στη θάλασσα, ώστε το μπουκάλι να ταξιδέψει μακριά και ίσως να το βρει κάποιος άνθρωπος, να το ανοίξει και να πάρει τα Μηνύματά μας. Εναλλακτικά η περφόρμανς μπορεί να γίνει στο σχολείο και το μπουκάλι να παραδοθεί στη διευθύντρια. Επίσης, μπορεί να βιντεοσκοπηθεί και να διαμορφωθεί ένα μικρό βίντεο για παρουσίαση σε όλη τη σχολική κοινότητα.

Β.ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΠΗΓΕΣ, VIDEO



Μαχάτμα Γκάντι
Mohandas Karamchand Gandhi
Ινδός Πολιτικός και Πνευματικός Ηγέτης
1869-1948

Ο Γκάντι αναγνωρίζεται ως ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες του 20ού αιώνα. Υπήρξε πρωτοπόρος στην εφαρμογή της αντίστασης στην τυραννία με τη μαζική μη βίαιη ανυπακοή των πολιτών. Στην Ινδία τιμάται ως ο πατέρας του έθνους και λόγω του πνευματικού και ηθικού του αναστήματος αποκαλείται Μαχάτμα, που σημαίνει «μεγάλη ψυχή».
Ενώ ήταν ο ηγέτης εθνικών εκστρατειών για την ανακούφιση των φτωχών, την διεύρυνση των δικαιωμάτων των γυναικών, την οικοδόμηση θρησκευτικής και εθνικής αρμονίας και την εξάλειψη του άδικου συστήματος των καστών, ο Γκάντι εφάρμοζε την αρχή της μη βίαιης ανυπακοής των πολιτών. Φυλακίστηκε πολλές φορές για τη δράση του αλλά πέτυχε το σκοπό του, όταν η Ινδία το 1947 κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία. Όμως λίγο μετά την απελευθέρωση της χώρας, δολοφονήθηκε.
Η Διεθνής Ημέρα Μη Βίας καθιερώθηκε στις 15 Ιουνίου 2007 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Οκτωβρίου, ημερομηνία γέννησης του Μαχάτμα Γκάντι.


Οι 10 θεμελιώδεις αρχές του Γκάντι για ν’ αλλάξουμε τον κόσμο

1.Άλλαξε τον εαυτό σου.
*Πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο.
*Ως ανθρώπινα όντα, η μεγαλοσύνη μας έγκειται όχι τόσο πολύ στην ικανότητά μας να αναμορφώσουμε τον κόσμο όσο στο να αναμορφώνουμε τους εαυτούς.
2.Εσύ έχεις τον έλεγχο.
*Κανείς δεν με βλάπτει χωρίς την άδειά μου.
*Το τι νιώθεις και πώς αντιδράς σε κάτι, εξαρτάται πάντα από σένα. Μπορείς να επιλέξεις τις σκέψεις, τις αντιδράσεις και τα συναισθήματά σου σχεδόν στα πάντα. Κανείς εκτός από σένα δεν μπορεί να ελέγξει πώς εσύ νιώθεις.
3.Συγχώρησε.
*Ο αδύναμος δεν μπορεί να συγχωρήσει. Η συγχώρεση είναι ιδιότητα των δυνατών.
*Ο οφθαλμός αντί οφθαλμού καταλήγει να κάνει όλο τον κόσμο τυφλό.
*Το να πολεμάς το κακό με κακό δεν βοηθά κανέναν. Αν δεν συγχωρείς, τότε αφήνεις το παρελθόν και κάποιον άλλον να ελέγχει πώς νιώθεις. Συγχωρώντας, απελευθερώνεσαι από αυτά τα δεσμά και τότε μπορείς να συγκεντρωθείς ολοκληρωτικά στον επόμενο στόχο σου.
4.Χωρίς δράση δεν πας πουθενά.
*Ένα γραμμάριο πράξης αξίζει περισσότερο από τόνους διδασκαλίας.
*Χωρίς δράση λίγα μπορούν να γίνουν. Το διάβασμα και η μελέτη μπορεί να δώσει κυρίως γνώση. Πρέπει να δραστηριοποιηθείς για να μεταφράσεις τη γνώση σε αποτελέσματα και κατανόηση.
5.Πρόσεχε τη στιγμή.
*Δεν θέλω να προβλέπω το μέλλον. Με απασχολεί να νοιάζομαι για το παρόν. Ο Θεός δεν μου έχει δώσει έλεγχο των στιγμών που θα έρθουν.
*Ο καλύτερος τρόπος να ξεπεράσεις την εσωτερική αντίσταση, που συχνά μας σταματάει από τη δράση, είναι να μένεις στο παρόν όσο το δυνατόν περισσότερο και να έχεις αποδοχή.
*Όταν είσαι στην παρούσα στιγμή, δεν ανησυχείς για την επόμενη την οποία δεν μπορείς να ελέγξεις ούτως ή άλλως.
6.Ο καθένας είναι άνθρωπος.
*Υποστηρίζω ότι είμαι ένα απλό άτομο, υποκείμενο στα λάθη, όπως κάθε θνητός συνάνθρωπός μου. Ξέρω όμως, ότι έχω αρκετή ταπεινότητα να ομολογήσω τα λάθη μου.
*Δεν είναι σοφό να είσαι σίγουρος για τη σοφία κάποιου. Είναι υγιές να θυμάσαι ότι ο δυνατός μπορεί να εξασθενίσει και ο σοφός να σφάλλει.
7.Έχε επιμονή.
*Πρώτα σε αγνοούν, μετά γελάνε μαζί σου, ύστερα σε πολεμούν, έπειτα νικάς.
*Να είσαι επίμονος. Με τον χρόνο η αντίσταση γύρω σου θα φθίνει και θα μικρύνει.
*Βρες τι αληθινά σου αρέσει να κάνεις. Τότε θα βρεις το εσωτερικό κίνητρο για να συνεχίζεις.
8.Δες το καλό στους ανθρώπους και βοήθησέ τους.
*Κοιτάζω μόνο τις καλές ποιότητες των ανθρώπων. Μιας και δεν είμαι αλάνθαστος ο ίδιος, δεν τολμώ να εξετάζω τα σφάλματα των άλλων.
*Υποθέτω ότι η αρχηγική ικανότητα είχε να κάνει κάποτε με τη μυϊκή δύναμη, όμως σήμερα έχει να κάνει με την ικανότητα να τα πηγαίνεις καλά με τους άλλους.
*Υπάρχουν πάντα καλά στοιχεία στους ανθρώπους και υπάρχουν πράγματα που δεν είναι τόσο καλά. Όμως, μπορείς να επιλέξεις σε τι να επικεντρωθείς. Αν θέλεις βελτίωση, τότε η επικέντρωση στα καλά των ανθρώπων είναι μία χρήσιμη επιλογή. Κάνει τη ζωή πιο εύκολη και οι σχέσεις γίνονται πιο ευχάριστες και θετικές.
*Έτσι, γίνεται ευκολότερο να παρακινείς τον εαυτό σου να βοηθάς τους συνανθρώπους σου και να τους δίνεις αξία, που κάνει όχι μόνο καλύτερη τη ζωή τους, αλλά σιγά-σιγά τείνεις να παίρνεις πίσω αυτό που δίνεις. Και τα άτομα που βοηθάς νιώθουν την τάση να βοηθούν άλλους ανθρώπους. Έτσι δημιουργείται μία ανοδική σπείρα θετικής αλλαγής μου μεγαλώνει και ισχυροποιείται.
9.Να συνδέεσαι, να είσαι αυθεντικός να είσαι ο αληθινός εαυτός σου.
*Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, λες και κάνεις είναι σε αρμονία.
*Και βρίσκεις μεγαλύτερη εσωτερική απόλαυση, όταν οι σκέψεις, οι λέξεις και οι πράξεις σου είναι ευθυγραμμισμένες. Νιώθεις δυνατός και καλά με τον εαυτό σου και αυτό αρέσει και στους άλλους.
10.Συνέχισε να μεγαλώνεις και να εξελίσσεσαι.
*Η συνεχής ανάπτυξη είναι ο νόμος της ζωής και ο άνθρωπος, που πάντα προσπαθεί να διατηρεί τις απόψεις του ώστε να φαίνεται συνεπής, οδηγείται σε λάθος θέση.
*Μπορείς σχεδόν πάντα να βελτιώνεις τις ικανότητές σου, τις συμπεριφορές σου ή να επαναξιολογείς τις αποτιμήσεις σου. Μπορείς να αποκτήσεις μεγαλύτερη κατανόηση του εαυτού σου και του κόσμου. Το να επιλέξεις να μεγαλώσεις και να εξελιχθείς είναι ένα πιο ευχάριστο και πιο χρήσιμο μονοπάτι για να ακολουθήσεις.

********


Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Martin Luther King Jounior
Αμερικανός Αγωνιστής και Πολιτικός
1929-1968

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είναι ένας από τους πιο γνωστούς υπέρμαχους της μη βίαιης κοινωνικής αλλαγής κατά τον 20ό αιώνα. Γεννήθηκε στην Ατλάντα της Τζόρτζια και είχε εξαιρετική ρητορική  δεινότητα και θάρρος. Το 1955, στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα, ο ίδιος μαζί με άλλους ακτιβιστές πολιτικών δικαιωμάτων ηγήθηκαν ενός μποϊκοτάζ εναντίον της εταιρείας συγκοινωνιών, η οποία απαιτούσε από τους έγχρωμους επιβάτες της να δίνουν τις θέσεις τους στους λευκούς και οι ίδιοι να στέκονται όρθιοι ή να κάθονται στο πίσω μέρος των λεωφορείων. Κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας ο Κινγκ έγραφε και έδινε ομιλίες και οργάνωνε μη βίαιες διαμαρτυρίες και μαζικές διαδηλώσεις για να τραβήξει την προσοχή στις φυλετικές διακρίσεις και για να απαιτήσει τη θέσπιση νομοθεσίας πολιτικών δικαιωμάτων για την προστασία των δικαιωμάτων των Αφρο-Αμερικανών. Το 1963 στο Μπίρμιγχαμ της Αλαμπάμα, ο Κινγκ ηγήθηκε μαζικών ειρηνικών διαδηλώσεων, τις οποίες η λευκή αστυνομία αντιμετώπισε δια της βίας, με αστυνομικούς σκύλους και πυροσβεστικές αντλίες, δημιουργώντας έτσι διαμάχες που κατέληξαν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων σε όλο τον κόσμο. Οι μαζικές διαμαρτυρίες που ακολούθησαν σε πολλές κοινότητες κορυφώθηκαν με μια πορεία προς την Ουάσιγκτον που αριθμούσε περισσότερα από 250.000 άτομα, όπου ο Κινγκ έδωσε τον περίφημο λόγο του «Έχω ένα όνειρο» που περιγράφει τον κόσμο που οραματίστηκε στον οποίο δεν θα υπάρχουν φυλετικές διακρίσεις.
Το κίνημα που ενέπνευσε ο Κινγκ ήταν τόσο δυνατό, ώστε το 1964 το Κογκρέσο θέσπισε το Νόμο περί Πολιτικών Δικαιωμάτων, την ίδια χρονιά που ο Κινγκ τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου του 1968 στο Μέμφις του Τεννεσσί.


Μάρτιν Λούθερ Κινγκ «I have a dream»

Στις 23 Ιουνίου 1963, ο αιδεσιμότατος Martin Luther King Jr. ηγήθηκε μιας διαδήλωσης χιλιάδων πολιτών στο Ντιτρόιτ και απηύθυνε έναν λόγο που έμεινε στην ιστορία με τίτλο τη φράση του «I have a dream»:
«Ονειρεύομαι ότι μια μέρα αυτό το έθνος θα ορθώσει ανάστημα και θα εφαρμόσει στην πράξη το νόημα της παρακάτω αρχής του: Θεωρούμε αυταπόδεικτη την αλήθεια ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Ονειρεύομαι ότι μια μέρα, στους κόκκινους λόφους της Τζόρτζια οι γιοι πρώην σκλάβων και οι γιοι πρώην αφεντάδων θα κάτσουν μαζί στο τραπέζι της αδερφοσύνης. Αυτά ονειρεύομαι…..»

********


Το κορίτσι που άφησε άφωνο τον κόσμο για έξι λεπτά (7:13 min)

Εκπληκτική ομιλία δωδεκάχρονου κοριτσιού σε διεθνή διάσκεψη για το περιβάλλον. Το 1992, στην ηλικία των 12, η Severn Cullis-Suzuki μάζεψε χρήματα μαζί με άλλα παιδιά, μέλη του ECO, για να παρευρεθεί στην Παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για το Περιβάλλον, στο Ρίο Ντε Τζανέιρο. Εκεί μαζί με άλλα μέλη της ομάδας παρουσίασε στο συνέδριο περιβαλλοντικά θέματα όπως τα βιώνουν οι νέοι και χειροκροτήθηκε από τα μέλη του συνεδρίου. Σήμερα είναι ακτιβίστρια περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας. 


Severn Suzuki Unifies World Vision for Sustainable Future at Rio+Social (9:40 min)
https://www.youtube.com/watch?v=G7z5pWP7Yio

********



Αφίσες της Διεθνούς Αμνηστίας

POSTER-1959,France,La Colombe et le Prisonnier,Pablo Picasso

POSTER-1969,Netherlands,Prisoner of Conscience,Joop Lieverst

POSTER-1972,Switzerland,Rope Man,Bill Guhl and Beat Knoblauch

POSTER-1977,US,Prisoner Of Conscience,Juan Miró

POSTER-1977,US,Two Fists,Roman-Cieslewicz

POSTER-1978,Germany,Football Yes Torture No

POSTER-1979,Greece,Nriva Kapaxalov

POSTER-1980,France,They Cannot Muzzle the Light,Alain Carrier

POSTER-1980,Japan,Freedom in the 80s,Yosuke Kawamura

POSTER-1981,Germany,Political prisoners, the world over

POSTER-1988,US,Universal Declaration of Human Rights,Woody Pirtle

POSTER-1994,Egypt,Human Rights are Women's Rights

POSTER-1995,Israel,Lemel Yossi

POSTER-2010,US,Afghan Refugee Peshawar,Steve-McCurry

********



Bottle – animation (5:24 min)
https://www.youtube.com/watch?v=1qMUC9XkJ7o


Message in a bottle - τραγούδι των Police (1979) (4:05 min)

Just a castaway
an island lost at sea
another lonely day
no-one here but me
more loneliness
than any man could bear
rescue me before I fall into despair

I'll send an SOS to the world
I'll send an SOS to the world
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
message in a bottle

A year has passed since I wrote my note
but I should have known this right from the start
only hope can keep me together
love can mend your life
but love can break your heart

I'll send an SOS to the world
I'll send an SOS to the world
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
message in a bottle

Walked out this morning
don't believe what I saw
a hundred billion bottles
washed up on the shore
seems I'm not alone in being alone
a hundred billion castaways
looking for a home

I'll send an SOS to the world
I'll send an SOS to the world
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
I hope that someone gets my
message in a bottle

Sending out an SOS

********


Ιστορίες για μηνύματα που ταξίδεψαν στα πελάγη
της Μυρσίνης Λιοναράκη
Πηγή: http://dimartblog.com/2013/08/12/message-in-a-bottle/

Tα μηνύματα στα μπουκάλια έχουν τη δική τους γοητεία. Είναι μηνύματα που γράφονται για εκεί. Γιατί δε θες να τα πεις ή να τα γράψεις αλλού. Δε θες, δεν μπορείς, δεν τολμάς, λίγη σημασία έχει. Αυτό ως προς το περιεχόμενο. Ως προς τον παραλήπτη είναι ακόμα πιο γοητευτική η υπόθεση. Γιατί ακόμα και αν έχουν συνειδητό παραλήπτη, ουσιαστικά δεν έχουν. Παραλήπτης είναι πρώτα το άγνωστο ρεύμα των θαλασσών και μετά -ίσως- το άγνωστο χέρι που θα το βρει. Όποτε και αν. Εκτός από το ρίσκο του παραλήπτη, υπάρχει και το ρίσκο της καταστροφής. Μέρος της γοητείας του και αυτή. Η πιθανή καταστροφή, το ενδεχόμενο απλώς να σπάσει το μπουκάλι, να μπάσει νερά το πώμα, να μην φτάσει ποτέ και πουθενά. Και όποιος το στέλνει το γνωρίζει καλά. Ίσως και για αυτό να το στέλνει. Ελπίζοντας ότι ίσως φτάσει, ελπίζοντας εξίσου ότι δεν θα φτάσει ποτέ σε κανέναν. Και θα μείνει δικό του. Είναι μία κίνηση που αφορά τον αποστολέα και όχι τον παραλήπτη. Η ιστορία του πρώτου είναι διαφορετική από την πιθανή ιστορία του δεύτερου. Αν αυτές συναντηθούν, τότε γίνεται το θαύμα. Της φύσης, κυρίως. Εδώ σημασία δεν έχει ούτε ο προορισμός, ούτε το ταξίδι.
Παραφράζοντας τον ποιητή «Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θα’ βγαινες στον δρόμο», εδώ η Ιθάκη μοιάζει να είναι ο ίδιος ο αποστολέας και το μήνυμά του.  Ένα μήνυμα που μπαίνει στο νερό. Που ξεκινάει από μία παραλία, ένα πλοίο, έναν βράχο, ένα λιμάνι. Και αυτό ίσως είναι και το πιο γοητευτικό στοιχείο από όλα τελικά.
Oι περισσότερες σοβαρές έρευνες, τοποθετούν την πρώτη ρίψη μπουκαλιού στην ελληνική αρχαιότητα. Ο θρύλος λέει, λοιπόν, ότι ο φιλόσοφος Θεόφραστος, μαθητής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, μέγας ερευνητής της αρχαιότητας που θεωρείται και ένας από τους πατέρες της βοτανολογίας, ήταν ο πρώτος που στρίμωξε μηνύματα σε μπουκάλια και τα πέταξε στη θάλασσα κάπου το 310 π.Χ. Όχι για να στείλει γράμματα στην αγαπημένη του αλλά για επιστημονικούς λόγους, για να αποδείξει δηλαδή τη σχέση της Μεσογείου με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Αλήθεια ή μύθος, ποιος ξέρει. Αυτό πάντως ήταν μόνο η αρχή. Έκτοτε, τα παραμύθια και οι ιστορίες θέλουν μηνύματα σε μπουκάλια να αποστέλλονται τυφλά από άπλυτους ναυαγούς και Ροβινσώνες Κρούσους, από απελπισμένους ερωτοχτυπημένους, από μοναχικούς θαλασσοπόρους και άλλους πολλούς. Κάποια χάθηκαν για πάντα, κάποια κάπου ξεβράστηκαν, κάποια έφτασαν σε απογόνους των παραληπτών, κάποια θάφτηκαν στην άμμο, κάποια κρατούνται ακόμα στα σεντούκια και άλλα εκτίθενται στα μουσεία.
… Το μήνυμα στο μπουκάλι του ρομαντικού και μελαγχολικού Edgar Allan Poe έμελλε να βρει τους σωστούς παραλήπτες. Ένα διήγημα επιστημονικής φαντασίας που σκαρφίστηκε σε μία δύσκολη περίοδο, που έγραφε για τα προς το ζην, του άνοιξε τις πόρτες στους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Μάλιστα το 1833 το εν λόγω διήγημα με τίτλο «MS. Found in a Bottle» βραβεύτηκε από το εβδομαδιαίο έντυπο Baltimore Saturday Visiter, δημοσιεύθηκε και του χάρισε χρηματικό έπαθλο 50 δολαρίων. Ο ανώνυμος αφηγητής ταξιδεύει με εμπορικό πλοίο από την Τζακάρτα με προορισμό τον Νότιο Πόλο, μέχρι που κάπου στην Ανταρκτική το πλοίο βουλιάζει στη θάλασσα ύστερα από σύγκρουση με παγόβουνο. Ο ίδιος αυτός ανώνυμος αφηγητής φαίνεται να επιβιώνει από πολλές περιπέτειες οι οποίες τον αφήνουν σιγά-σιγά μόνο επιβάτη αλλά και καπετάνιο μεσοπέλαγα….
Και ίσως αυτό μας ξαναγυρνάει στην εισαγωγή και κλείνει τον κύκλο του μικρού αφιερώματος στα μηνύματα στα μπουκάλια με τον πιο ρεαλιστικό αλλά και μαζί αλληγορικό τρόπο. Γιατί όσοι βάζουν μηνύματα στα μπουκάλια και τα αφήνουν ελεύθερα στα κύματα στέλνουν τη μοναδική τους αλήθεια. Κανένα ψέμα και κανένα προσωπείο δεν χωράει σε ένα μπουκάλι.

********