gallery Yvon
Lambert-Paris
http://www.yvon-lambert.com/2012/?page_id=230
Hall Art Foundation
http://www.hallartfoundation.org/exhibition/anselm-kiefer_1/artworks/thumbnails
Anselm Kiefer -
Teutonic Mythology (7,05 έργα)
https://www.youtube.com/watch?v=MGkXa__VB9E
Anselm Kiefer at the
Royal Academy of Arts (3,33 έκθεση)
https://www.youtube.com/watch?v=R8qEQlqpcVE
ANSELM KIEFER, IN THE
STORM OF ROSES, SALZBURG, 2015 (2,35 έκθεση)
https://www.youtube.com/watch?v=5Z_cy4sGZF0
Anselm Kiefer
Remembering the Future1 (14,00)
https://www.youtube.com/watch?v=FUQuhoqTKtg
Anselm Kiefer
Remembering the Future2 (14,00)
https://www.youtube.com/watch?v=PaYiqKRcTdM
Anselm Kiefer
Remembering the Future3 (14,00)
https://www.youtube.com/watch?v=QKWVuus8eQo
Anselm Kiefer
Remembering the Future4 (14,00)
https://www.youtube.com/watch?v=1Owl3xsKt84
Anselm Kiefer
Remembering the Future5 (14,00)
https://www.youtube.com/watch?v=cTXfsqH3HHA
Ο Κίφερ, γεννημένος στη
Γερμανία, με την εξαιρετική δουλειά του, μια μίξη ζωγραφικής, γλυπτικής και
εγκαταστάσεων, έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς Ευρωπαίους
καλλιτέχνες της Σύγχρονης Τέχνης του καιρού μας.
Ο Κίφερ, έκανε σπουδές στη Νομική και τη Λογοτεχνία, πριν στραφεί στη
ζωγραφική, σπουδάζοντας στις σχολές τέχνης του Freiburg, της Karlsruhe και του Dusseldorf. Μετά τη γνωριμία του με τον μεγάλο Γερμανό
καλλιτέχνη Τζόζεφ Μπόις, εδραιώθηκε η αφοσίωσή του στην τέχνη. Πίστευε πως η
χώρα του, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στην προσπάθειά της να
ανοικοδομηθεί έκανε τους Γερμανούς να θάψουν βαθιά κάτω από το χαλί θέματα όπως
ο Εθνικισμός που οδήγησε στην άνοδο του Εθνικοσοσιαλισμού, το Τρίτο Ράιχ, που
έφτιαξε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και δημιούργησε το Ολοκαύτωμα. Θεώρησε πως
τα θέματα αυτά, για τα οποία δεν μιλούσε κανείς και αποτελούσαν ταμπού για τους
συμπατριώτες του, έπρεπε να βγουν στην επιφάνεια, προκειμένου να γίνει η
οποιαδήποτε καινούρια αρχή.
Αρχικά, ξεκίνησε με μια σειρά
φωτογραφικών εξερευνήσεων, στις οποίες μιμούμενος τον χαιρετισμό των Ναζί
καλούσε τους συμπατριώτες του να θυμηθούν και να αναγνωρίσουν την απώλεια του
πολιτισμού που προκάλεσε η υστερία του Τρίτου Ράιχ. Στη συνέχεια, στους
ζωγραφικούς του πίνακες που ονομάζει «τα
κατακάθια της ιστορίας» χρησιμοποιεί χρώματα σκοτεινά και μουντά με μια
άγρια και ακατέργαστη τεχνοτροπία. Χρησιμοποιεί πολλά διαφορετικά υλικά εκτός
από τα χρώματα, μπετόν, χώμα, τούβλα, πέτρες, ξύλα, στάχτη, άχυρα, αποξηραμένα
φυτά, πολλές φορές συμπεριλαμβάνει φωτογραφίες, αποσπάσματα κειμένων,
ποιημάτων, αριθμούς και ονόματα. Αναζητά «απομεινάρια του πολέμου»,
στρατιωτικές στολές, πολεμικά κράνη, τεθωρακισμένα, γιατί αγαπάει τη μνήμη και
την ποιητικότητα των αντικειμένων. Τα συγκεντρώνει στο τεράστιο εργαστήριό του
στη Γερμανία και αργότερα στη Γαλλία και τα ενσωματώνει στη δουλειά του.
Προοδευτικά, τα έργα του απέκτησαν μνημειώδεις
διαστάσεις και αναπτύχθηκαν στον χώρο ως εγκαταστάσεις. Μετά τη μετακόμισή του στη Γαλλία, σταματά να
εργάζεται για τρία χρόνια αλλά ταξιδεύει, φωτογραφίζει, γράφει και ασχολείται
με τον πολιτισμό της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας. Στα έργα που ακολουθούν, η
θεματολογία τους είναι διευρυμένη. Εκτός
από θέματα σχετικά με την εθνική ταυτότητα και τη συλλογική μνήμη, τον απασχολούν ο συμβολισμός, η
θεολογία, ο μυστικισμός, το τραύμα που βιώνουν ολόκληρα κοινωνικά σύνολα και η
συνεχής αναγέννηση της ζωής.
Ο ίδιος έχει πει: «Η τέχνη είναι μια προσπάθεια για να βρεθείς
στο κέντρο της αλήθειας. Δεν θα γίνει ποτέ, αλλά μπορεί να φτάσεις πολύ κοντά».
«Τι κάνει ο καλλιτέχνης; Αντλεί συνδέσεις. Δένει τις αόρατες κλωστές ανάμεσα
στα πράγματα. Βουτάει στην ιστορία, γίνεται ό,τι η ιστορία της ανθρωπότητας, η γεωλογική
ιστορία της Γης, η αρχή και το τέλος του πρόδηλου σύμπαντος.» «Αυτό που με
ενδιαφέρει είναι η μεταμόρφωση, όχι το μνημείο. Δεν κατασκευάζω ερείπια, αλλά
αισθάνομαι τα μνημεία όπου τα πράγματα φαίνονται όπως είναι. Ένα ερείπιο δεν
είναι μια καταστροφή. Είναι η στιγμή που τα πράγματα μπορούν να ξεκινήσουν και
πάλι.» «Νομίζω ότι πάνω από όλα, ήθελα να φτιάξω το παλάτι της μνήμης μου,
γιατί η μνήμη μου είναι η μόνη μου πατρίδα.»
Έχει βραβευτεί με τα σημαντικότερα βραβεία τέχνης σε όλο τον κόσμο και το
έργο του έχει φιλοξενηθεί σε εκθέσεις στα μεγαλύτερα μουσεία σύγχρονης τέχνης
διεθνώς.
O Ανσελμ Κίφερ στο Γκραν Παλέ, 2007
http://www.kathimerini.gr/294139/article/politismos/arxeio-politismoy/o-anselm-kifer-sto-gkran-pale
Με την εγκατάστασή του στη
Γαλλία το 1993, ο Γερμανός καλλιτέχνης Ανσελμ Κίφερ μεταμόρφωσε το 20 εκταρίων
κτήμα του στην Προβηγκία, σε μια τεράστια εγκατάσταση. Ενα εργαστήρι μεταξιού
που υπήρχε εκεί, το έκανε στούντιο και τις αποθήκες και τα θερμοκήπια, χώρους
όπου παρουσιάζει τους μεγάλους πίνακες και τα γλυπτά του. Τους κήπους τους
ίδιους μετέτρεψε σε έργα τέχνης.
Η δημιουργία του Κίφερ
κινείται σε μεγάλες κλίμακες. Γι' αυτό ίσως υπήρξε ο ιδανικός για την
εγκαινίαση της ετήσιας ατομικής έκθεσης του Παρισιού Γκραν Παλέ που μόλις
ξεκίνησε, βαφτισμένη με το όνομα Monumenta (Μνημεία). «Πεφταστέρια»
είναι ο τίτλος της έκθεσης που ο Κίφερ, τον οποίο θα διαδεχθεί του χρόνου ο
Αμερικανός Ρίτσαρντ Σέρα, ο γλύπτης των γιγαντιαίων μεταλλικών σχημάτων.
Με την οργάνωση τέτοιων
εκθέσεων το γαλλικό κράτος αποβλέπει αφενός να αναδείξει τη σημασία του Γκραν
Παλέ και αφετέρου να κάνει αντικείμενο προσοχής και συζήτησης, την τέχνη του
σήμερα. Για τον 62χρονο Κίφερ τα «Πεφταστέρια» είναι το ντεμπούτο του στο
Παρίσι. Η Γερμανία και οι ΗΠΑ τον γνωρίζουν από τις δεκαετίες του 1970 και
1980, όταν η φήμη του εξαπλώθηκε με τους μεγάλων διαστάσεων πίνακες και γλυπτά
του που έμοιαζαν να αναδύονται από μνήμες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του
Ολοκαυτώματος. Οι Βρετανοί τον ανακάλυψαν μέσα από τις εκθέσεις του στη
Βασιλική Ακαδημία και στη Γουάιτ Κιουμπ Γκάλερι του Λονδίνου, ενώ έργα του
υπάρχουν στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο της Β.Δ.
Ισπανίας όπου τον Σεπτέμβριο εγκαινιάζεται μια άλλη έκθεσή του με τα πιο
πρόσφατα ζωγραφικά του έργα.
Μολονότι έχει παρουσιάσει
πίνακές του διαστάσεων 9
μέτρων στο Οπιτάλ ντε λα Σαλπετριέρ το 2000 και την ίδια
χρονιά πραγματοποιήθηκε έκθεσή του στην Γκαλερί Ταντέους Ροπάκ, το παρισινό
κοινό ουσιαστικά τώρα γνωρίζει την τελευταία του και ασυνήθιστη δουλειά. Αν και
συμπεριλαμβάνονται πίνακες στα «Πεφταστέρια», κατ' ουσίαν όμως ο Κίφερ στην
έκθεση αυτή, κατά κάποιον τρόπο, μετεγκαθιστά το κτήμα του της Προβηγκίας στο
Γκραν Παλέ, ανεγείροντας εφτά ξεχωριστές αίθουσες και τους τρεις πύργους που
υψώνονται στο έδαφός του. Η εγκατάσταση τούτη στο σύνολό της καλύπτει όλο τον
χώρο του Παλέ, εκπληρώνοντας έτσι την επιθυμία των οργανωτών να παρουσιασθεί ως
θεσμός ο οποίος αναδεικνύει τη σημερινή τέχνη.
Γιατί, «Πεφταστέρια»; «Γιατί
είμαστε», όπως είπε ο Κίφερ δείχνοντας με το δάχτυλο τη γυάλινη οροφή του Γκραν
Παλέ, «κάτω από τα άστρα, κάτω από το στερέωμα». Τα δημιουργήματα του Κίφερ
έχουν οπτική δύναμη αλλά και πνευματική μια και ο καλλιτέχνης εμπνέεται από τη
μεγάλη ποίηση του Πάουλ Τσέλαν, της Ινγκεμποργκ Μπάκμαν, της Βίβλου και της
Καμπάλα. Αλλωστε, όπως έχει εξομολογηθεί ο ίδιος, στη νιότη του ταλαντευόταν
μεταξύ ποίησης και ζωγραφικής.
Τα ξεχωριστά υλικά του είναι
ηλιοτρόπια, κλαριά, κομμάτια ύφασμα, οπτή γη, πηλός, λάσπη ξερή ή υγρή και
μολυβένια αντικείμενα επικολημμένα πάνω σε πλατιές στρώσεις χρώματος. Πώς
μπλέκει όμως την ποίηση με τη γλυπτική και τη ζωγραφική; Η πρώτη αίθουσα
ονομάζεται «Τόπος της ομίχλης» από ένα ποίημα της Ινγκεμποργκ Μπάκμαν και
παρουσιάζει ένα μόνο πίνακα, ο οποίος θυμίζει τους θυσιαστικούς ναούς πάνω στις
πυραμίδες των Αζτέκων. Η δεύτερη αίθουσα, το «Μυστικό της φτέρης», από ένα
ποίημα του Πάουλ Τσέλαν, περιέχει 44 πίνακες σε πολλούς από τους οποίους
εμφανίζονται κομμάτια φτέρης μέσα σε ξεραμένη λάσπη. Ενας μόνο πίνακας υπάρχει
στην τρίτη αίθουσα, ο «Γαλαξίας», που φέρνει στον νου το Στερέωμα, και στην
τέταρτη, τρία λασπωμένα τοπία, σπαρμένα με ασυνήθιστο για Κίφερ, μπλε, ροζ και
κίτρινες στρώσεις που σημαίνουν λουλούδια. Η πέμπτη αίθουσα, εμπνευσμένη από το
βιβλίο του Σελίν «Ταξίδι στο τέλος της νύχτας», περιέχει ίσως την ισχυρότερη
τέχνη του Κίφερ, 30 πίνακες με φουρτουνιασμένη θάλασσα όπου πλέουν μολυβένια
πολεμικά σκάφη έτοιμα να βυθιστούν. Στην έκτη αίθουσα βλέπει κανείς ένα ράφι με
μολυβένιες «σελίδες» και άλλες γυάλινες που πρώτα έπεσαν κάτω και
θρυμματίστηκαν και συγκολλήθηκαν κατόπιν, σύμφωνα με τη βούληση του καλλιτέχνη.
Τέλος, στην έβδομη αίθουσα, την «Κυριακή των Βαΐων», 33 πίνακες, σε πολλούς
όπου εμφανίζονται βάγια και ένα πεσμένο φοινικόδεντρο, ανακαλούν την είσοδο του
Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Οι πύργοι είναι δύο και ανάμεσά τους ένας πεσμένος
τρίτος με το όνομα «Απογοητευμένη ελπίδα» συμβολίζει την πίστη του Κίφερ στην
αέναη αλλαγή των πάντων.
O Ανσελμ Κίφερ στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου, 2014
http://tospirto.net/art/news/19375
Η φθινοπωρινή έκθεση της
Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου είναι αφιερωμένη στον πιο σημαντικό μεταπολεμικό
Γερμανό εικαστικό καλλιτέχνη.
Γεννήθηκε σε μια πόλη του
Μέλανα Δρυμού το 1945, δύο μήνες πριν από τη συνθηκολόγηση της ναζιστικής
κυβέρνησης που αποκατέστησε την ειρήνη στην Ευρώπη. Η χρονολογία της γέννησής
του ήταν ατυχής –ήταν ένα από τα παιδιά των χαλασμάτων που έζησαν, αντί για τη
φρίκη του πολέμου, τη φτώχια και την άρνηση των μεγαλύτερών του ν’ αντικρίσουν
κατάματα την αλήθεια για τα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος.
Η επιβεβλημένη λήθη ήταν η
σταγόνα που έκανε το ποτήρι της δημιουργικότητας του Κίφερ να ξεχειλίσει.
Είκοσι τεσσάρων χρόνων, το 1969, βάλθηκε να ξυπνήσει το συλλογικό ασυνείδητο
των Γερμανών με μια σειρά εικόνων με τίτλο «Occupations»:
Φωτογραφήθηκε με τη στρατιωτική στολή του πατέρα του να χαιρετάει ναζιστικά
κτίρια και τοπία. Στόχος του ήταν να υποχρεώσει τους συμπατριώτες του να
μιλήσουν επιτέλους για το βρώμικο παρελθόν. Εκείνοι πάλι τον βάφτισαν νέο-ναζί
και του γύρισαν την πλάτη.
Έκτοτε πολλά άλλαξαν στη ζωή
και στο έργο του Άνσελμ Κίφερ. Πρώτα μετακόμισε στο Μπαρζάκ της νότιας Γαλλίας
όπου το 1993 εγκατέστησε το εργαστήριό του, ένα κτιριακό σύμπλεγμα στο μέσο
μιας αγροτικής έκτασης. Το εργαστήριο και η έκταση γύρω γέμισε με τον καιρό με
έργα και αποτελεί πλέον το ίδιο έργο τέχνης (installation)
που καλώς εχόντων των πραγμάτων ο καλλιτέχνης θα δωρίσει στο γαλλικό κράτος.
Έπειτα ήρθε η καθιέρωση. Τα έργα του Κίφερ κοσμούν πλέον μερικές από τις πιο
σημαντικές ιδιωτικές και μη συλλογές σύγχρονης τέχνης στον κόσμο.
Το μόνο που δεν μεταβλήθηκε
σημαντικά είναι η θεματολογία του. Η εμμονή του με τον θάνατο και την
καταστροφή ως μέσα αναγέννησης και δημιουργίας, η προσήλωσή τους στις φυσικές
–και ενίοτε μεταφυσικές- ιδιότητες των υλικών, οι αναφορές στους «ήρωές» του,
ζωγράφους, ποιητές και φιλόσοφους.
Η αναδρομική έκθεση στη Royal Academy
του Λονδίνου φιλοδοξεί να συλλάβει τη ουσία του έργου του Κίφερ: Τη διαρκή πάλη
του καλλιτέχνη με την ιστορία, την επιτακτική ανάγκη που νιώθει να κρατήσει
ζωντανή τη μνήμη των ανθρώπων.
Η έκθεση, η οποία θεωρείται
το εικαστικό γεγονός του φθινοπώρου στο Λονδίνο, εγκαινιάζεται 27 Σεπτεμβρίου
στη Royal Academy (http://www.royalacademy.org.uk)
της βρετανικής πρωτεύουσας και θα διαρκέσει ως τις 14 Δεκεμβρίου 2014.
Αναδρομική του Άνσελμ Κίφερ στο Κέντρο Πομπιντού, 2016
http://gr.euronews.com/2016/01/04/thirty-years-of-anselm-kiefer-at-paris-pompidou/
Το μείζον καλλιτεχνικό
γεγονός αυτή τη στιγμή στο Παρίσι δεν
είναι άλλο από την αναδρομική έκθεση του Άνσελμ Κίφερ στο Κέντρο Πομπιντού.
Είναι η πιο μεγάλη παρουσίαση έργων του καλλιτέχνη στη Γαλλία, τα τελευταία 30
χρόνια και καλύπτει όλες τις πτυχές της δημιουργίας του, αλλά και τα φιλοσοφικά
και πολιτικά ερωτήματα που θέτει το έργο του.
Ο γερμανός καλλιτέχνης
γεννήθηκε το 1945 και ασχολείται συχνά με ζητήματα που άπτονται της γερμανικής
ιστορίας, της μνήμης και της εβραϊκής κουλτούρας. Η έκθεση μοιάζει εξαιρετικά
επίκαιρη μετά τα τρομοκρατικά γεγονότα του Παρισιού, όπως τονίζει ο επιμελητής
της, Ζαν-Μισέλ Μπουούρ:
«Τα ζητήματα της
τρομοκρατίας, του αντισημιτισμού και της ισλαμοφοβίας είναι κεντρικά στην
έκθεση. Όλα αυτά τα ζητήματα που συμβάλλουν καθοριστικά στο να είναι ο
σύγχρονος κόσμος σε ταραχή, αντανακλώνται στα έργα του καλλιτέχνη. Θέτουν
ερωτήματα, ανάμεσα στα οποία και μερικά θεμελιώδη που έχουν να κάνουν με την
ιστορία και τη μνήμη».
Δάσκαλος του γερμανού
δημιουργού ήταν ο Γιόζεφ Μπόις, ο οποίος επηρέασε καθοριστικά τον μαθητή του,
τόσο όσον αφορά το πλαίσιο των ζητημάτων που τίθενται στις συνθέσεις του όσο
και των υλικών που χρησιμοποιεί. Πρόκειται για ένα έργο που βρίθει αλληγοριών
και συμβολισμών.
«Το έργο του είναι διπολικό:
η χαρά αναμειγνύεται πάντα με τον κίνδυνο και το δράμα και όλα αυτά στη
συνέχεια συνδυάζονται με άλλα πράγματα. Τα δίπολα είναι πάντα παρόντα. Εάν ο
πίνακας είναι μαύρος, μπορούμε να ανακαλύψουμε σε κάποιο σημείο ένα στοιχείο
χαράς. Για τον Κίφερ, ο κόσμος είναι ένας κύκλος και εξαιτίας αυτής της
κυκλικής δομής, υπάρχουν θετικοί και αρνητικοί κύκλοι. Οι πόλεμοι είναι σαφώς ένας
αρνητικός κύκλος, αλλά η καταστροφή ενέχει και στοιχεία δημιουργίας» εξηγεί ο
Ζαν-Μισέλ Μπουούρ.
Ο Κίφερ εγκαταστάθηκε μόνιμα
στη Γαλλία το 1992. Η έκθεση περιλαμβάνει 150 έργα από όλες τις φάσεις της
διαδρομής του από τη δεκαετία του ’60, μέχρι σήμερα. Εκτείνεται σε 13 αίθουσες.
Έργα ζωγραφικής, εγκαταστάσεις, σχέδια σε χαρτί παρουσιάζονται με χρονολογική
σειρά, αλλά και ανά θεματικές.
Η αναδρομική του Κίφερ στο
Κέντρο Πομπιντού διαρκεί μέχρι τις 18 Απριλίου 2016.
Έργα του Άνσελμ Κίφερ
